Wratziekte is een ziekte van aardappelen en aardappelplanten die wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum. De ziekte vermindert de opbrengst van aardappelplanten en maakt de aardappelen onverkoopbaar. De rustsporen van de schimmel kunnen tientallen jaren overleven in de bodem.
Wat is wratziekte?
Door wratziekte ontstaan wratachtige woekeringen op aardappelen en aardappelplanten. Lees hoe u wratziekte kunt herkennen.
De ziekte is bedreigend voor de aardappelteelt. Besmette aardappelen en aardappelplanten moeten vernietigd worden. Op besmette percelen mogen jarenlang geen aardappelen geteeld worden. Ook geldt een langdurig teeltverbod voor voortkwekingsmateriaal waarbij de ondergrondse delen van belang zijn, zoals bloembollen, bomen en vaste planten.
Wratziekte heeft dus grote nadelige gevolgen voor de productie van verschillende gewassen, en daarmee ook voor de export vanuit Nederland.
Meld wratziekte
Denkt u symptomen van wratziekte te zien op uw aardappelen of aardappelplanten? Meld dit direct bij de NVWA. Dit is verplicht.
Meld symptomen van wratziekte direct via info@nvwa.nl.
Wat gebeurt er met mijn melding?
Wij nemen maatregelen om te voorkomen dat de ziekte zich verder kan verspreiden en nog meer schade kan aanrichten. Lees wat er gebeurt als we wratziekte aantreffen op uw bedrijf of in uw privé- groentetuin.
Wratziekte voorkomen
U kunt zelf een aantal dingen doen om het risico op wratziekte te verminderen.
Kies voor resistente aardappelrassen
Houd bij de keuze voor een aardappelras rekening met het risico op wratziekte. Bepaalde rassen zijn resistent of minder vatbaar voor wratziekte.
Er zijn verschillende typen wratziekte (fysio’s). Een aardappelras kan resistent zijn voor het ene fysio, maar zeer vatbaar voor een ander fysio. Om een goede keus te kunnen maken, is het belangrijk dat u weet welk fysio in de omgeving is vastgesteld.
Lees meer over fysio’s en resistente aardappelrassen.
Houd u aan het teeltvoorschrift of -advies
In een aantal gebieden in Noordoost- en Zuidoost-Nederland bent u als professionele aardappelteler verplicht om (gedeeltelijk) resistente aardappelrassen te telen. Kijk voor meer informatie op de pagina met teeltvoorschriften voor professionele aardappeltelers.
Als particuliere teler hoeft u zich niet aan dit voorschrift te houden, maar het is wel aan te raden. Bekijk voor meer informatie het teeltadvies voor particuliere telers.
De NVWA onderzoekt welk fysio aanwezig is in een gebied. Zo kunnen we advies geven over de aardappelrassen die in dat gebied geteeld kunnen worden.
Neem voorzorgsmaatregelen tegen verspreiding
De rustsporen van de schimmel kunnen jarenlang overleven in de grond, en ook in water. De rustsporen kunnen ook in mest en compost zitten. Lees welke voorzorgsmaatregelen u als professionele aardappelteler of hobbytuinder kunt nemen tegen verspreiding van de schimmel.
Regelgeving voor wratziekte
Wratziekte is zeer schadelijk voor de aardappelteelt. Om de schade zoveel mogelijk te beperken zijn wettelijke regels opgesteld rond wratziekte. Er is Europese en nationale regelgeving.
Europese regelgeving
Verordening (EU) 2019/2072 geeft aan dat de schimmel Synchytrium endobioticum een quarantaine-organisme is. Dit betekent dat het EU-land waar de schimmel wordt ontdekt, verplicht is om maatregelen te nemen.
Uitvoeringsverordening (EU) 2022/1195 beschrijft welke inspecties en (laboratorium)onderzoeken EU-landen moeten uitvoeren om wratziekte vast te stellen. En welke maatregelen het EU-land moet uitvoeren als de schimmel is vastgesteld. In Nederland zorgen wij ervoor dat deze maatregelen worden uitgevoerd.
Uitvoeringsverordening (EU) 2022/1195 beschrijft ook hoe moet worden onderzocht of een aardappelras resistent is.
Nationale regelgeving
Nederland heeft ook nationale regelgeving voor wratziekte. In artikel 18 van de Regeling Plantgezondheid staan de teeltvoorschriften voor wratziekte. Deze zijn er om verdere verspreiding van de ziekte tegen te gaan.
Regels voor export en import
Binnen Europa mag u alleen aardappelen verhandelen die vrij zijn van wratziekte. Ook in veel landen buiten Europa gelden strenge regels rond wratziekte.
Exporteert u aardappelen naar landen buiten Europa? Deze landen kunnen eisen dat de aardappelen vrij zijn van wratziekte. U moet dan een fytosanitair certificaat meesturen. Dit kunt u bij ons aanvragen. Kijk voor meer informatie op de pagina Export planten, groenten, fruit en plantaardige producten.
Wilt u aardappelen importeren uit een land buiten Europa? Voor bijna alle landen geldt een invoerverbod voor aardappelen, om insleep van ziekten en plagen te voorkomen. Kijk voor meer informatie op de pagina Importeren van planten, groenten, fruit, plantaardig materiaal.
