Contaminanten in levensmiddelen

Zijn contaminanten schadelijk voor de gezondheid?

Contaminanten kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid, al is het risico wel afhankelijk van het type contaminant en de hoeveelheid die iemand binnenkrijgt.

Om consumenten te beschermen zijn er voor contaminanten maximumgehaltes vastgelegd in de Europese wetgeving. De NVWA houdt hier toezicht op.

Hoe komen contaminanten in levensmiddelen terecht?

Contaminanten kunnen op verschillende manieren in levensmiddelen terechtkomen:

• Sommige contaminanten zijn al in ons milieu aanwezig. Dit geldt bijvoorbeeld voor zware metalen, mycotoxinen en plantentoxinen.
• Sommige contaminanten zijn door menselijk toedoen in het milieu terechtgekomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor PFAS, dioxine en PCB’s.
• Sommige contaminanten worden gevormd tijdens het productieproces van levensmiddelen. Dit geldt bijvoorbeeld voor acrylamide, PAK’s, 3-MCPD en vetzuuresters van glycidyl.

Inname van contaminanten via levensmiddelen is hierdoor nooit helemaal te voorkomen.

Wat moet ik als ondernemer doen?

Stel een voedselveiligheidsplan (HACCP-plan) op en leg daar in vast welke controles u uitvoert om voedselveiligheidsrisico’s uit te sluiten. Zo zorgt u er als ondernemer voor dat risico’s zoveel mogelijk worden uitgesloten en uw producten voldoen aan de wettelijke eisen. U kunt bijvoorbeeld controleren op maximumgehaltes voor contaminanten uit EU-Verordening 2023/915 of referentieniveaus voor acrylamide (EU-Verordening 2017/2158).

Meld onveilige levensmiddelen

Komt u er bij een controle (of op een andere manier) achter dat u een levensmiddel in de handel heeft gebracht dat onveilig is? Dan bent u verplicht dit te melden bij de NVWA. Wij geven aan wat er met de partij levensmiddelen moet gebeuren. Dit is afhankelijk van de situatie. Mogelijk moet u de producten terughalen uit de winkels.

Toezicht op contaminanten in levensmiddelen

De NVWA houdt toezicht op voedselveiligheid. Daarom controleren wij ook of levensmiddelenbedrijven voedselveilig werken en voldoen aan de wettelijke eisen. Wij houden  toezicht op contaminanten in levensmiddelen via:

• inspecties
  Tijdens inspecties controleren we of bedrijven voedselveilig werken volgens een HACCP-plan.
• steekproefsgewijze monstername en analyse
  Hierbij werken we volgens het Nationaal Plan Contaminanten (NPC).

Handhaving

Stellen wij een overtreding vast? Dan kunnen wij een maatregel opleggen volgens ons interventiebeleid.

Verder zijn wij verplicht om onveilige levensmiddelen die in de handel zijn gebracht te melden in:

• het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF)
  Dit is een alarmsysteem dat EU-lidstaten informeert over partijen onveilige levensmiddelen die in hun land zijn verhandeld.
• het TRAde Control and Expert System (TRACES)
  Dit is een informatiesysteem voor veterinaire en fytosanitaire controles van de EU.

Meer informatie over chemische verontreiniging van levensmiddelen

Levensmiddelen kunnen chemisch verontreinigd zijn door contaminanten, maar ook door andere chemische stoffen. Bijvoorbeeld door residuen van bestrijdingsmiddelen of residuen van diergeneesmiddelen. Hiervoor zijn maximum residu limieten (MRL’s) vastgesteld. Kijk voor meer informatie in het dossier over deze onderwerpen.