NVWA treft wratziekte aan in volkstuin en proefveld in noordoost Nederland
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft dit jaar wratziekte vastgesteld in een volkstuin en in een proefveld in noordoost Nederland. Wratziekte is een ziekte bij aardappelen die wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum. De schimmel vormt een bedreiging voor de aardappelteelt. De NVWA controleert elk jaar samen met de Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) of de ziekte in de Nederlandse aardappelteelt voorkomt. Dit jaar is in de reguliere professionele aardappelteelt geen wratziekte vastgesteld.
In de volkstuin en het proefveld werden bij de oogst van de aardappelen symptomen van wratziekte aangetroffen en bij de NVWA gemeld. Door de NVWA is een onderzoek ingesteld en zijn monsters genomen van knollen met symptomen. In deze monsters werd inderdaad wratziekte vastgesteld. Onbekend is nog om welk fysio het gaat. Verwacht wordt dat dit omstreeks maart 2024 (volkstuin) en juni 2024 (proefveld) bekend zal zijn.
Maatregelen
Wratziekte reduceert de opbrengst van de aardappelteelt sterk en maakt aardappelen onverkoopbaar. De schimmel vormt geen bedreiging voor de voedselveiligheid. Na een vondst in de professionele teelt neemt de NVWA maatregelen om verspreiding te voorkomen. Voor besmet bevonden percelen legt de NVWA een teeltverbod op voor het telen van aardappelen en van voortkwekingsmateriaal voor een termijn van tenminste 20 jaar met als doel de uitroeiing van de schimmel in het betreffende perceel. De sporen van de schimmel kunnen 20 tot wel 50 jaar overleven. De surveys voor wratziekte en de maatregelen bij een vondst worden uitgevoerd conform uitvoeringsverordening (EU) 2022/1195.
Maatregelen proefveld
De besmetting op het proefveldperceel is aangetroffen in enkele kleine proefveldjes. Bij nader onderzoek zijn ook op en rond de kopakker knollen met symptomen aangetroffen. Wat de mogelijke bron is van deze besmetting is nog onduidelijk. De maatregelen die zijn opgelegd op het proefveldperceel bestaan uit een aardappelteeltverbod voor 20 jaar en op de aanliggende bufferzone een verplichte teelt van resistente aardappelrassen. In deze bufferzone mag geen voortkwekingsmateriaal waarbij ondergrondse delen in het geding zijn, worden geteeld.
Nader onderzoek op volkstuincomplex
Het is voor het eerst sinds vele decennia dat wratziekte wordt aangetroffen in een volkstuin. Deze volkstuin maakt onderdeel uit van een volkstuincomplex. Naar aanleiding van de meldingen heeft de NVWA nader onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke bron van de besmetting. Daarbij is onderzocht of introductie kan hebben plaatsgevonden via besmette compost of mest, via pootgoed of door beregening. Een eenduidige oorzaak is hierbij niet naar voren gekomen.
Wanneer wratziekte bij een particuliere teler wordt aangetroffen, gelden andere afwegingen voor de te nemen maatregelen, dan bij vondsten in de professionele teelt. Bij particuliere teelt zijn de risico’s op verspreiding lager, onder meer omdat het om kleine hoeveelheden aardappelen gaat. De NVWA beraadt zich momenteel over eventuele proportionele maatregelen. Deze zijn ook afhankelijk van een survey die de NVWA in 2024 op het complex uit gaat voeren om mogelijke aanwezigheid van wratziekte in de andere volkstuintjes in kaart te brengen.
De huurders van volkstuinen op het complex zijn bij de jaarlijkse ledenvergadering in november geïnformeerd over wratziekte. De NVWA heeft geadviseerd hoe de risico’s op insleep en verspreiding kunnen worden voorkomen. Zo is de huurders gevraagd uit voorzorg de aardappelschillen en andere aardappelresten niet meer in de GFT bak te doen maar juist in de kliko voor restafval. Wratziekte overleeft namelijk tijdens het composteringsproces, waardoor het met compost op landbouwpercelen kan worden verspreid. Verbranding van restafval zorgt ervoor dat de mogelijke verspreiding via deze afvalstroom nihil is. Ook zijn de huurders gewezen op resistentie van aardappelrassen.
Geen besmettingen reguliere professionele teelt
De NVWA en NAK controleren jaarlijks ongeveer 400 percelen op wratziekte. De afgelopen 3 jaar werd in de professionele teelt de schimmel op meerdere percelen in noordoost Nederland aangetroffen. Dit jaar is bij de reguliere professionele teelt geen wratziekte gevonden.
Meer informatie
Voor vragen over dit nieuwsbericht kunnen journalisten contact opnemen met het team persvoorlichting van de NVWA, telefoonnummer (088) 22 33 700.
Consumenten en bedrijven kunnen contact opnemen met het Klantcontactcentrum of 0900-03 88 (gebruikelijke belkosten).