Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) is een besmettelijk virus dat tomaat (Solanum lycopersicum) aantast. Het virus tast ook Capsicum-soorten zoals paprika en Spaanse peper aan. ToBRFV is niet schadelijk voor mensen en dieren. Het virus kan wel schade veroorzaken in de teelt.
Wat is ToBRFV?
ToBRFV is een tobamovirus. Tobamovirussen zijn via contact makkelijk overdraagbaar op waardplanten en zijn dus zeer besmettelijk. Ook kunnen tobamovirussen via zaad worden overgedragen op jonge planten. U kunt ToBRFV herkennen aan symptomen aan de vruchten of aan het blad van de plant. Op zaden zijn geen symptomen zichtbaar.
Gewijzigde status ToBRFV: van Q naar RNQP
Per 1 januari 2025 is de status van ToBRFV gewijzigd van een quarantaine-organisme (Q) naar een Regulated Non-Quarantaine Pest (RNQP).
Waar staat dit in de wet?
De gewijzigde status is vastgelegd in Uitvoeringsverordening 2024/2970. ToBRFV wordt toegevoegd aan de lijst met RNQP's in bijlage IV van Uitvoeringsverordening 2019/2072. De noodmaatregelen uit Uitvoeringsverordening 2023/1032 gelden niet meer voor ToBRFV.
Wat zijn de belangrijkste wijzigingen?
Dit zijn de belangrijkste wijzigingen per 1 januari 2025:
- Er geldt geen meldplicht meer voor bedrijven
- Er geldt geen uitroeiingsplicht meer voor bedrijven.
- Er gelden geen eisen meer voor de sierteelt.
- Er geldt niet langer een uitzonderingsclausule voor resistente rassen van tomaat. Voor resistente paprika geldt de uitzonderingsclausule nog wel.
- Zaden die u niet in de handel brengt, hoeven niet aan de RNQP-eisen te voldoen. Het gaat bijvoorbeeld om de volgende situaties:
- U gebruikt de zaden voor onderzoek of veredeling.
- De partij zaden is in de EU geproduceerd en u vervoert deze partij naar een andere locatie voor toetsing of verwerking.
Naktuinbouw en KCB houden toezicht op RNQP’s
Sinds 1 januari 2025 houden de keuringsdiensten toezicht op de afhandeling van vondsten van ToBRFV. Dit doen zij in samenwerking met de NVWA:
- Wij zijn verantwoordelijk voor de afgifte van exportcertificaten. En opdrachtgever voor het uitvoeren van de importcontroles door de keuringsdiensten.
- Keuringsdienst Naktuinbouw houdt toezicht op zaadproductie- en veredelingsbedrijven en op producenten van groenteplanten in Nederland.
- Kwaliteitscontrolebureau (KCB) en Naktuinbouw voeren importinspecties uit.
Lees meer over het toezicht op RNQP’s op de website van Naktuinbouw.
Welke eisen gelden voor import en handel binnen de EU?
Er gelden RNQP-eisen voor zowel import naar de EU als interne EU-handel van zaadpartijen en groenteplanten van tomaat (Solanum lycopersicum) en niet-resistente paprika (Capsicum annuum). Resistente paprikarassen zijn uitgezonderd van deze eisen. De eisen worden opgenomen in Bijlage V van Uitvoeringsverordening 2019/2072.
Verplichte toets van zaden
Zaden die de EU binnenkomen moeten officieel getoetst zijn op ToBRFV. Dat geldt ook voor zaden die in de EU in de handel worden gebracht. Er geldt een uitzondering voor zaad dat uit een land komt dat vrij is van ToBRFV. Dit moet blijken uit de verklaring op het fytosanitair certificaat.
U mag alleen planten van tomaat en paprika produceren met zaad dat aan de EU-eisen voldoet.
Steekproeven zendingen zaden
Bij binnenkomst in de EU vinden steekproefsgewijs inspecties plaats op zendingen met zaden van tomaten, hybriden van tomaat en niet-resistente paprikasoorten (Capsicum annuum). In minimaal 20% van de zendingen moet 1 partij worden onderzocht op de aanwezigheid van ToBRFV.
Lees meer over de eisen bij import.
Wat zijn de eisen bij export?
Exporteert u zaden en jonge groenteplanten naar landen buiten de EU? Zaden en jonge groenteplanten moeten voldoen aan de RNQP-eisen die in de EU gelden. Daarnaast moeten de zaden en jonge planten voldoen aan de eisen die het land van bestemming stelt. Bekijk de landeneisen in onze Exportassistent.
