Monstername en toetsing zaden op ToBRFV

Wat zijn de regels voor het afnemen van monsters en toetsen van zaden?

Heeft u toetsuitslagen nodig voor een officiële verklaring, zoals een plantenpaspoort of een fytosanitair certificaat? Sinds 1 januari 2022 moet het afnemen van monsters voor het toetsen van zaden op 1 van de volgende manieren gebeuren:

• door een keurmeester van keuringsdienst Naktuinbouw
• door een bedrijf met een Naktuinbouw Authorized Laboratory (NAL) voor bemonstering van zaden 
• door een bedrijf met een autorisatie voor 'Bemonstering Onder Officieel Toezicht' (BOOT)

NAL en BOOT

Bedrijven met een NAL- of BOOT-autorisatie moeten aan eisen voldoen. Die eisen gaan over het kwaliteitsmanagementsysteem, het afnemen van het monster en degene die dit uitvoert. Dit is voor ons een waarborg dat de monsters op een betrouwbare wijze zijn afgenomen.

Naktuinbouw houdt toezicht op NAL en BOOT door middel van jaarlijkse bedrijfsaudits. Wij houden toezicht op NAL en BOOT, onder andere via een nacontrole en een audit.

Wat zijn de voorgeschreven toetsmethodes?

Zaden toetsen

Verhandelt u zaden binnen de EU of importeert u zaden die vanaf 31 augustus 2023 zijn geoogst? U moet aantonen dat de zaden vrij zijn van ToBRFV. Dit doet u met een toetsmethode zoals omschreven in Verordening (EU) 2023/1032. 

De volgende 3 toetsmethodes zijn toegestaan:

• Realtime RT-PCR met de primers en probes die in het ISF-protocol (2020) zijn beschreven
• Realtime RT-PCR met de primers en probe van Menzel en Winter (2021)
• Realtime-RT-PCR met de primers en probe van Bernabé-Orts et al. (2021) 

Moederplanten toetsen

Wilt u moederplanten toetsen om aan te tonen dat de geproduceerde zaden vrij zijn van ToBRFV? Dan zijn de volgende 5 methodes toegestaan:

• Realtime RT-PCR met de primers en probes die in het ISF-protocol (2020) zijn beschreven
• Realtime RT-PCR met de primers en probe van Menzel en Winter (2021) 
• Realtime-RT-PCR met de primers en probe van Bernabé-Orts et al. (2021) 
• Conventionele RT-PCR met de primers van Alkowni et al. (2019) 
• Conventionele RT-PCR met de primers van Rodriguez-Mendoza et al. (2019) 

Zaadpartij van voor 31 augustus 2023 toetsen

Is de zaadpartij voor 31 augustus 2023 geoogst? Dan mag u voldoen aan de toetseisen van Verordening (EU) 2020/1191 of aan de toetseisen van Verordening (EU) 2023/1032.

Planten in opkweek

Voor planten in de opkweek volstaat een visuele inspectie. U hoeft de planten niet te laten toetsen. Herkent u symptomen van ToBRFV bij planten in de opkweek of op moederplanten? Dan moet u dit bij ons melden, zodat wij kunnen onderzoeken of er sprake is van een ToBRFV-besmetting.

Mag ik ELISA nog gebruiken als toetsmethode voor zaden?

Nee, het gebruik van ELISA op zaden is niet langer toegestaan. ELISA is minder gevoelig voor de detectie van het virus dan de andere toetsmethodes.

Bent u importeur? U kunt sinds 1 april 2021 de ELISA-toetsuitslag niet meer gebruiken als garantie voor zaden bij import. Ook als u zaden voor het eerst in de handel brengt, voldoet sinds 1 april 2021 een ELISA-toets niet meer als garantie.

Is de partij zaden al voor 1 april 2021 in de handel gebracht? Dan blijft het plantenpaspoort geldig als die partij voor 1 oktober 2020 met een ELISA-methode getoetst is.

Lees meer over de toetsmethodes in de bijlage van Verordening (EU) 2023/1032.

Hoe toetsen wij op ToBRFV?

Is er sprake van een verdenking van ToBRFV op zaden of planten? Dan kunnen wij besluiten om een partij zaden of plantmateriaal officieel te toetsen. Daarbij maken we gebruik van dezelfde toetsmethodes die zijn voorgeschreven voor producenten en importeurs.

Als een eerste toets een besmetting aangeeft, doen we een tweede toets met een andere methode. Beide toetsen moeten op hetzelfde monster gebeuren.

Wij gebruiken meestal de realtime RT-PCR-methode uit het ISF-protocol voor de eerste toets. Voor de tweede toets gebruiken we meestal de realtime RT-PCR methode van Menzel en Winter.