Xylella fastidiosa is een bacterie die zeer schadelijk is voor meer dan 300 plantensoorten. Door Xylella kunnen planten verwelken, verdrogen en afsterven. Een uitbraak kan grote gevolgen hebben voor de planten in parken en tuinen, en voor bedrijven die zich met planten bezighouden. De bacterie is niet schadelijk voor mensen en dieren.
Ik ben particulier. Wat kan ik tegen Xylella doen?
Presentator: Eén bacterie die miljoenen planten kan doden: xylella, oftewel xylella fastidiosa. Eén van de meest destructieve plantenziektes die de wereld kent. De bacterie valt meer dan 300 verschillende plantensoorten aan, droogt ze uit en doodt ze. Xylella verspreidt zich in de zomer ontzettend snel. Mediterrane planten zoals citrus, olijfbomen en druiven, overleven een infectie van xylella vaak niet. Maar ook planten in je eigen tuin, zoals bramen, oleander en lavendel. Maar ook fruitbomen en eiken, zijn niet veilig voor xylella.
Maria Bergsma-Vlami – Xylella onderzoeker NVWA: Je herkent de bacterie xylella door de aantasting van individuele bladeren, de rand van het blad wordt bruin.
Presentator: En we hebben jouw hulp nodig om deze bacterie buiten de deur te houden. Want lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm.
*Dreigende muziek*
Beeldtekst: Bron: ESFA.
Marieke van Lent – Xylella-crisisadvseur NVWA: Voor de hele agrarische sector, voor al onze tuinen, maar zeker ook voor de natuur. Dan verwacht de Europese Commissie van ons dat wij een gebied rondom de besmette planten echt volledig wegruimen. Planten eruit en vernietigen, en vier jaar lang mag daar niks meer terug.
*Dreigende muziek zwelt op en stopt abrupt*
Beeldtekst: Bron: ESFA.
Presentator: Eerst een stukje geschiedenis. Xylella is niet nieuw. De bacterie werd voor het eerst ontdekt in 1892 bij een druivenziekte. Inmiddels is die ziekte van Noord tot Zuid-Amerika maar ook in Taiwan te vinden. In 2013 duikt xylella ook in Europa op in olijfbomen in Italië. De ziekte wordt daar ook wel olijvenpest genoemd, en inmiddels zijn er al meer dan een miljoen bomen door getroffen.
Italiaanse olijvenkwekers (in het Italiaans): Het ergste is als je rondrijdt en je ziet dat het een kale vlakte is. Het is een ramp.
Het is rampzalig, een ramp.
Presentator: Sinds 2013 is de bacterie behalve in Italië ook in Frankrijk, Spanje en Portugal ontdekt. Maar wat maakt deze bacterie nou zo schadelijk voor planten?
Maria Bergsma-Vlami – Xylella onderzoeker NVWA:
Die veroorzaakt veel problemen met de watertransport van de wortels naar de plant, waardoor de plant uitdroogt en op een gegeven moment sterft die ook volledig af.
Presentator: Xylella verspreidt zich door dit beestje: de cicade. En in Nederland leeft die ook. Dat is slecht nieuws, want er is nog geen bestrijding ontdekt tegen deze bacterie en via die cicade verspreid die heel snel.
Maria Bergsma-Vlami – Xylella onderzoeker NVWA: En omdat onze winters ook in Nederland steeds warmer worden, blijven deze kleine insecten, de schuimcicaden, voor een langere periode actief. En dat betekent dat er een grotere kans is voor verspreiding van de bacterie xylella van plant naar plant.
Presentator: In korte tijd kunnen zo allerlei verschillende bomen en planten besmet raken. En eenmaal besmet kun je niets meer doen om ze te redden.
Maria Bergsma-Vlami – Xylella onderzoeker NVWA: Er is geen bestrijdingsmiddel of andere strategie tegen xylella, om xylella tegen te gaan, nee.
Presentator: En daarom probeert de NVWA verdachte planten aan de grens tegen te houden, controleren we importeurs en tuincentra, staat er een crisisteam klaar voor een uitbraak en testen we planten in onze labs op xylella.
*Dreigende atmosferische muziek*
Presentator: Niet alleen een besmetting is heel ingrijpend, bestrijding is dat ook. Bij een uitbraak van xylella moeten alle planten in een straal van 50 meter worden vernietigd. Tuinen, boomgaarden, parken, bossen. Alles moet geruimd worden. En in een straal van tweeëneenhalve kilometer rondom een besmet gebied, mag zeker vier jaar lang geen plant meer vervoerd worden. En dat betekent geen planten in de tuin, geen handel voor tuincentra, de agrarische sector en ook voor de export is het een probleem. En precies daarom willen we geen xylella in Nederland. En ook jij kunt iets doen.
Marieke van Lent – Xylella-crisisadvseur NVWA: Neem geen planten mee van je vakantie-adres voor in je tuin, want dat kan echt heel ernstige gevolgen hebben.
Presentator: Koop je planten dus in Nederland en let daarbij op het plantenpaspoort. Alleen zo kunnen we xylella en andere plantenziektes buiten de deur houden.
*Neutrale muziek speelt en eindigt*
Logo NVWA, Ministerie van LNV verschijnt in beeld.
Beeldtekst: Meer weten over de bacterie en wat je kunt doen? Kijk op: www.nvwa.nl/xylella.
Neem geen plantjes of stekjes mee van uw vakantieadres. Zo voorkomt u dat u Xylella per ongeluk meeneemt naar Nederland. Deze bacterie kan grote gevolgen hebben voor de planten in ons land, want er zijn geen bestrijdingsmiddelen tegen de bacterie.
Verspreiding via klein beestje
Xylella verspreidt zich via een klein beestje, de cicade. Die neemt de bacterie mee van plant naar plant. In Nederland leeft de cicade ook. Xylella kan hier dus ook meereizen met de cicade. Zeker nu onze winters milder worden, en de kans toeneemt dat de bacterie de winter overleeft. Dit willen we voorkomen. Daarom controleert de NVWA aan de grens en inspecteren we bij telers en importeurs.
Xylella is lastig te herkennen
Een Xylella-besmetting is moeilijk te herkennen. Voor een besmetting ontdekt wordt, kan de bacterie zich al verder verspreid hebben in Nederland. Neem daarom geen risico, en koop uw planten in Nederland of kweek ze zelf.
Ik ben teler of handelaar. Wat kan ik tegen Xylella doen?
Kweekt of verhandelt u gewassen die gevoelig zijn voor deze schadelijke plantenziekte? Neem dan extra voorzorgsmaatregelen om verspreiding van de ziekte te voorkomen. Lees ook hoe u Xylella kunt herkennen en bestrijden.
Meld het direct bij ons als u Xylella waarneemt in uw bedrijf! Daarmee kunt u een uitbraak helpen voorkomen.
Wat gebeurt er als er Xylella wordt ontdekt?
Xylella is een quarantaine-organisme. Dat betekent dat het bij ontdekking direct moet worden uitgeroeid. De NVWA vernietigt de zieke planten. Ook nemen we maatregelen om verdere verspreiding te voorkomen. Hiervoor is een speciaal Xylella-protocol. Verder waarschuwen we de andere EU-lidstaten.
