Inspectieresultaten chemische stoffen in vlees en andere dierlijke producten 2023
De NVWA controleert dieren en dierlijke producten op de aanwezigheid van verboden en niet toegelaten stoffen, residuen van farmacologisch werkzame stoffen zoals diergeneesmiddelen en op contaminanten. Dit doen we volgens het Nationaal Plan Residuen farmacologisch werkzame stoffen en het Nationaal Plan Contaminanten. Bekijk de uitkomsten van deze monitoringsprogramma’s in 2023.
In het kort: minder dan 1% van de monsters boven de wettelijke norm
In 2023 onderzochten we 22.591 monsters. Hiervan waren er 29 boven de wettelijke norm en niet conform. Dit is een percentage van 0,13%.
Werkwijze
Wij controleren volgens het Nationaal Plan Residuen farmacologisch werkzame stoffen en het Nationaal Plan Contaminanten. Deze monitoringsprogramma’s zijn gebaseerd op Europese afspraken. Er staat onder meer in hoeveel monsters we moeten nemen en op welke stoffen we moeten controleren. Lees meer over de monitoringsprogramma’s.
Farmacologisch werkzame stoffen
Farmacologische werkzame stoffen zijn bijvoorbeeld diergeneesmiddelen. Een stofgroep die veel voorkwam in de niet conforme monsters waren toegelaten antibiotica. Afwijkende monsters werden voornamelijk in de slachthuizen aangetroffen en een klein aantal in geïmporteerde producten. Dierlijke producten waarin overschrijdingen worden geconstateerd worden van de markt gehaald en komen hierdoor niet terecht in de voedselketen.
Daarnaast zien we ieder jaar monsters met residuen van andere farmacologische werkzame stoffen die boven de maximale limiet uitkomen. Dit gebeurt af en toe bij verschillende bedrijven. Deze bedrijven krijgen een maatregel opgelegd. Voor groep B-stoffen zou het percentage niet conforme monsters 0% moeten zijn.
Contaminanten
De afwijkende monsters bevatten vooral contaminanten, zoals cadmium en kwik.
- Deze stoffen stapelen zich vooral in de nieren van runderen. Daarom is dit orgaanvlees van runderen ouder dan 2 jaar niet geschikt voor menselijke consumptie. Omdat rundernieren niet op de markt worden gebracht, komen de contaminanten ook niet in de voedselketen.
- Daarnaast zijn er contaminanten aangetroffen in pluimvee, namelijk koper in eendenlevers. Koper is mogelijk toegevoegd als additief aan diervoeding.
- De niet conforme monsters bij de grenscontroleposten bestonden voornamelijk uit PFAS overschrijdingen bij schaaldieren en tweekleppige weekdieren.
Inspectieresultaten: 22.591 monsters
Wij voerden risicogerichte monsternames uit bij primaire bedrijven (waaronder boerderijen), slachthuizen en grenscontroleposten. De hoeveelheid monsters baseerden we op de productiecijfers van dierlijke producten in 2021. De monsters lieten wij onderzoeken in een geaccrediteerd laboratorium.
Op de pagina over de monitoringsprogramma’s staat welke dieren en dierlijke producten wij moeten controleren, en op welke stoffen we de monsters moeten onderzoeken.
Resultaten per locatie
In totaal namen we 22.591 monsters. 29 monsters waren niet-conform:
- 5 in de primaire fase (waaronder boerderijen)
- 15 in de slachtfase
- 9 bij de grenscontroleposten
In onderstaande tabellen staat welke afwijkingen we vonden. In de niet getoonde stofgroepen is niets gevonden.
| Diersoort/product | Farmacologisch werkzame stoffen: stofgroep B1 | Contaminanten: stofgroep metalen |
|---|---|---|
| Rund | ||
| Vleeskalf | ||
| Varken | ||
| Pluimvee | ||
| Aquacultuur | ||
| Wildgevangen vis | 2x kwik | |
| Schaaldieren en tweekleppige weekdieren | 1x cadmium | |
| Melk | 1x benzalkoniumchloride (B1b), 1x salicylzuur (B1d) | |
| Eieren | ||
| Honing | ||
| Insecten |
| Diersoort/product | Farmacologisch werkzame stoffen stofgroep B1 | Contaminanten stofgroep dioxinen / PCB's | Contaminanten stofgroep metalen |
|---|---|---|---|
| Rund | 1x tilmicosine (B1a), 2x meloxicam (B1d) | ||
| Vleeskalf | 1x dioxinen | 1x koper | |
| Varken | 1x doxycycline, 1x oxytetracycline, 1x tulathromycine (B1a) | ||
| Schaap | 1x gamithromycine (B1a) | 2x cadmium | |
| Geit | 1x oxytetracycline (B1a) | ||
| Paard | 1x (cadmium en kwik) | ||
| Pluimvee | 2x (koper) | ||
| Gekweekt wild | |||
| Vrij wild | |||
| Casings |
| Diersoort/product | Farmacologisch werkzame stoffen stofgroep B1 | Contaminanten stofgroep metalen | Contaminanten stofgroep andere verontreinigingen (zoals PFAS) |
|---|---|---|---|
| Rund | |||
| Varken | |||
| Schaap/geit | |||
| Paard | |||
| Pluimvee | 1x oxytetracycline (B1a) | ||
| Konijn | |||
| Gekweekt wild | |||
| Vrij wild | |||
| Aquacultuur | 1x oxytetracycline (B1a) | ||
| Wildgevangen vis | |||
| Schaaldieren en tweekleppige weekdieren | 5x PFAS | ||
| Melk | |||
| Eieren | 1x benzalkoniumchloride (B1b) | 1x koper | |
| Honing | |||
| Insecten | |||
| Reptielen | |||
| Casings | |||
| Onverwerkte vetten en oliën van dieren en mariene organismen | |||
| Verwerkte producten van dierlijke oorsprong |
In totaal hebben we minder monsters genomen dan in 2022. Bij de grenscontroleposten is het aantal monsters juist gestegen, dit heeft te maken met de vernieuwde wetgeving waarin is vastgelegd hoe vaak er monsters genomen moeten worden.
Bekijk ook een overzicht van de resultaten in de loop der jaren.
Europese rapportage
De uitkomsten van onze controles worden elk jaar door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) meegenomen in een officiële publicatie over de monitoringsprogramma’s van alle Europese lidstaten samen.
Bekijk het EFSA-rapport over de monitoringsprogramma’s van de EU-lidstaten in 2022.
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Troffen wij in monsters meer antibiotica of andere farmacologisch werkzame stoffen aan dan wettelijk is toegestaan? Dan voerden we een inspectie uit bij het primaire bedrijf. Meestal is dit de boerderij waar het dier of dierlijk product vandaan kwam. We hebben 16 aanvullende inspecties bij boerderijen uitgevoerd.
Dit leidde tot de volgende resultaten.
- 17 keer een officiële waarschuwing of een boete
Dit was onder meer voor het overschrijden van de maximum residu limiet, administratieve verplichtingen, het niet volledig en correct invullen van de voedselketeninformatie (VKI) en het onjuist toepassen van diergeneesmiddelen - 2 keer een aanvullende monstername
Deze aanvullende monsternames waren conform de eisen. - 1 keer een melding naar een EU-lidstaat
Hierbij ging het om een dier uit de betreffende lidstaat. In het vlees van het dier troffen we een gehalte stof boven de wettelijke norm aan of een andere opvallend resultaat. Dankzij onze melding kan de lidstaat een inspectie uitvoeren bij de veehouder.