Inspectieresultaten I&R runderen, schapen en geiten 2023

In het kort

Elke EU-lidstaat is verplicht om jaarlijks fysieke inspecties uit te voeren bij 3% van de rundveebedrijven en 3% van de schapen-/geitenbedrijven. Het doel van I&R is om dieren en dierlijke producten snel te kunnen traceren als dat nodig is. Bijvoorbeeld als er een besmettelijke dierziekte uitbreekt of als vlees verontreinigd blijkt te zijn. Wij controleren onder meer of runderen, schapen en geiten zijn voorzien van de juiste identificatiemiddelen, zoals oormerken. Ook checken we of de dieren tijdig en volledig zijn geregistreerd in het I&R-systeem van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Hoe zijn de bedrijven geselecteerd?

We voeren vooral risicogerichte inspecties uit. Dit betekent dat we inspecties doen bij bedrijven waar meer risico is op overtredingen. Hiermee willen we bereiken dat deze bedrijven de regels beter naleven. In 2023 selecteerden we onder andere veehouders die al een tijd geen melding hadden gedaan in het I&R-systeem. Ook kozen we veehouders uit die meerdere oude dieren geregistreerd hadden staan: bedrijven moeten het namelijk melden als hun dieren doodgaan of worden afgevoerd van hun bedrijf.

Naast deze risicogerichte inspecties voerden we aselecte inspecties uit om een beeld te krijgen van de naleving in het algemeen. De inspecties binnen het project naleefmeting melkvee werden in 2023 gecombineerd met de aselecte inspecties voor I&R. Ook voerden we inspecties uit naar aanleiding van de meldingen of op eigen initiatief van de inspecteur.

Resultaten samengevat

Bij houders van runderen voerden we 916 inspecties uit:

• Van de 640 risicogerichte inspecties waren er 498 akkoord en 142 niet akkoord.
• Van de 118 aselecte inspecties waren er 94 akkoord en 24 niet akkoord.
• Van de 158 inspecties die zijn uitgevoerd naar aanleiding van meldingen of op eigen initiatief van de inspecteur waren er 90 akkoord en 58 niet akkoord.

Bij houders van schapen en/of geiten voerden we 1.272 inspecties uit:

• Van de 961 risicogerichte inspecties waren er 552 akkoord en 409 niet akkoord.
• Van de 121 aselecte inspecties waren er 63 akkoord en 58 niet akkoord.
• Van 104 de inspecties die zijn uitgevoerd naar aanleiding van meldingen of op eigen initiatief van de inspecteur waren er 44 akkoord en 60 niet akkoord.
• Er werden 86 inspecties binnen het project risicogericht Q-koorts gecombineerd met I&R.

Tot slot deden we in totaal 212 herinspecties bij bedrijven waar we eerder constateerden dat zij niet aan de regelgeving hadden voldaan. Hiervan waren er 170 akkoord en 42 niet akkoord.

Inspectieresultaten I&R rund

In tabel 1 staan de resultaten van de (her)inspecties bij houders van runderen.

Tabel 1: Inspectieresultaten I&R rund 202

Type inspectie	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord
Risicogerichte inspectie	640	498	142
Aselecte inspectie	118	94	24
Eigen initiatief inspectie/inspectie naar aanleiding van  een melding	158	90	68
Herinspectie	101	73	28

Tijdens de inspecties constateerden we soms meerdere overtredingen. De volgende overtredingen kwamen het meest voor:

• Veehouders hadden meldingen, bijvoorbeeld van een geboorte, dood of aan- of afvoer van runderen, niet of niet tijdig gemeld in het I&R-systeem.
• Veehouders hadden de identificatiemiddelen niet of niet tijdig aangebracht bij hun dieren.

Bij de 262 (her)inspecties die niet akkoord waren, stelden we 317 overtredingen vast (zie tabel 2).

Tabel 2: I&R rund aantal overtredingen per soort inspectie

Wettelijke norm	Risicogerichte inspecties	Inspecties op eigen initiatief/naar aanleiding van melding	Aselecte inspecties	Herinspecties	Totaal aantal inspecties
Tijdig en volledig bijhouden vaan een bedrijfsregister	2	5		4	11
Tijdig en volledig melden aan het I&R-systeem	109	46	14	23	192
Tijdig en juist aanbrengen van identificatiemiddelen	44	35	14	17	110
Runderen alleen verplaatsen als ze zijn aangemeld bij I&R-systeem	2	2			4
Totaal	157	88	28	44	317

Bij houders van runderen is de naleving van de risicogerichte inspecties 78% en de naleving van aselecte inspecties is 80%. De inspecties naar aanleiding van meldingen of eigen initiatief laten een lager niveau van naleving zien.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

De meeste veehouders die in overtreding waren hebben een interventie opgelegd gekregen. Het ging om:

• 54 mondelinge mededelingen
• 123 officiële waarschuwingen
• 53 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een bestuurlijke boete en/of andere maatregel opgelegd worden
• 9 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie en kunnen leiden tot een strafrechtelijke vervolging.

Tabel 3: I&R rund interventies

Type inspectie	Mondelinge mededeling	Officiële waarschuwing	Rapport van bevindingen	Proces-verbaal
Risicogerichte inspectie	34	76	24	2
Aselecte inspectie	9	14	1
Eigen initiatief inspectie/inspectie naar aanleiding van een melding	11	32	18	3
Herinspectie		1	10	4

Inspectieresultaten I&R schapen en geiten

In tabel 4 staan de resultaten van de (her)inspecties bij houders van schapen en/of geiten.

Tabel 4: Inspectieresultaten I&R schaap/geit 2023

Type inspectie	Totaal aantal inspecties	Totaal aantal inspecties akkoord	Totaal aantal inspecties niet akkoord
Risicogericht	961	552	409
In combinatie met risicogericht Q-koorts	86	40	46
Aselect	121	63	58
Eigen initiatief/naar aanleiding van melding	104	44	60
Herinspectie	111	97	14

Tijdens de inspecties constateerden we soms meerdere overtredingen. De volgende overtredingen kwamen het meest voor:

• Veehouders hadden meldingen, bijvoorbeeld van een geboorte, dood of aan- of afvoer van dieren, niet of niet tijdig gemeld in het I&R-systeem.
• Veehouders hadden de identificatiemiddelen niet of niet tijdig aangebracht bij hun dieren.

Tijdens een inspectie constateerden we soms meerdere overtredingen: bij de 587 (her)inspecties die niet akkoord waren, stelden we 698 overtredingen vast (zie tabel 5).

Tabel 5: I&R schaap/geit aantal I&R overtredingen per soort inspectie

Wettelijke norm	Risicogerichte inspecties	Inspecties in combinatie met risicogericht Q-koorts	Inspecties op eigen initiatief/naar aanleiding van melding	A-selecte inspecties	Herinspecties	Totaal
Tijdig en volledig bijhouden van een bedrijfsregister	3		4	1		8
Tijdig en volledig melden aan het I&R-systeem	389	29	53	50	11	532
Tijdig en juist aanbrengen van identificatiemiddelen	74	26	29	13	8	150
Verplaatsen van schapen/geiten die aan I&R voldoen	6	2				8
Totaal	472	57	86	64	19	698

De naleving bij risicogerichte inspecties is 57%, de naleving bij de inspecties in combinatie met risicogericht Q-koorts is 47% en de naleving van aselecte inspecties is 52%. De inspecties naar aanleiding van meldingen of eigen initiatief laten een lager niveau van naleving zien.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

De meeste veehouders die in overtreding waren hebben een interventie opgelegd gekregen. Het ging om:

• 128 mondelinge mededelingen
• 350 officiële waarschuwingen
• 82 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een bestuurlijke boete en/of andere maatregel opgelegd worden
• 9 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie en kunnen leiden tot een strafrechtelijke vervolging.

Tabel 6: I&R schaap/geit interventies

Type inspectie	Mondelinge mededeling	Officiële waarschuwing	Rapport van bevindingen	Proces-verbaal
Risicogericht	95	246	63	6
In combinatie met risicogericht Q-koorts	10	28	3
Eigen initiatief naar aanleiding van melding	8	34	11	3
Aselect	15	34	4
Herinspectie		8	1

Vervolgaanpak

Met de uitvoering van de aselecte inspecties in de rundvee-, schapen- en geitenhouderij hebben we een goed beeld van de naleving van de regels voor I&R in deze sectoren. Mede op basis van het beeld van deze inspecties worden de risicofactoren voor 2024 vastgesteld. Met name het meldgedrag van houders van schapen en geiten kan verbeterd worden, hier zullen we de komende tijd aandacht voor vragen bij de betreffende sectoren.