Inspectieresultaten dierenwelzijn grazers 2023

In het kort: verschillende redenen voor inspectie

Wij voeren inspecties uit bij bedrijven en bij hobbyhouders. Daarbij komen we soms ook nog andere grazers zoals buffels en ezels tegen. In 2023 voerden we verschillende soorten inspecties uit:

• inspecties naar aanleiding van meldingen
  Iedereen die ziet (of vermoedt) dat dieren slecht behandeld worden, kan een melding bij ons doen. Zo ontvangen wij meldingen van burgers, dierenartsen, zuivelcoöperaties en interne meldingen van eigen medewerkers in bijvoorbeeld slachthuizen. In 2023 hebben we 839 inspecties naar aanleiding van meldingen over grazers uitgevoerd. Hiervan was 68% akkoord en 32% niet akkoord.
• inspecties voor naleefmeting in de melkveehouderij
  In 2022 en 2023 hebben we een naleefmeting uitgevoerd: hiermee wilden we onderzoeken of de regels voor dierenwelzijn goed worden nageleefd in de melkveehouderij. Voor de inspecties selecteerden we een willekeurige groep melkveehouders. We voerden in totaal 174 inspecties uit. Hiervan was 91% akkoord en 9% niet akkoord.
• inspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht
  We houden toezicht op bedrijven die al eerder (zeer) ernstige overtredingen hebben begaan. Bij deze bedrijven worden regelmatig (her)inspecties uitgevoerd. In 2023 ging het om 68 (her)inspecties. 47% van de (her)inspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht was akkoord en 53% was niet akkoord.
• inspecties op eigen initiatief
  Inspecteurs kunnen op eigen initiatief een inspectie starten. Bijvoorbeeld als ze tijdens andere werkzaamheden zien dat er problemen met het dierenwelzijn zijn. Er waren 90 van deze inspecties op eigen initiatief. Hiervan was 36% akkoord en 64% niet akkoord.
• herinspecties
  Herinspecties vinden plaats als tijdens een eerdere inspectie een overtreding is geconstateerd. Het gaat hier om herinspecties binnen het reguliere toezicht, dus niet om herinspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht. Er waren 265 van deze reguliere herinspecties. Hiervan was 65% akkoord en 35% niet akkoord.

Inspectieresultaten meldingen

Na een melding maken we eerst een risicoafweging. Op basis daarvan beslissen we hoe we de melding afhandelen. Een inspecteur kan bij de houder langsgaan voor een fysieke inspectie, maar we kunnen ook telefonisch contact opnemen met de houder. In ieder geval bewaren we alle meldingen. Zo kunnen we in de gaten houden of er vaker een melding over dezelfde locatie binnenkomt. Ook kunnen we de gegevens gebruiken voor data-analyse.

In 2023 waren er 839 inspecties naar aanleiding van een melding. Hiervan waren er 567 akkoord en 272 niet akkoord. Daarnaast bezochten inspecteurs 37 locaties waar geen dieren (meer) aanwezig waren. Waarschijnlijk waren de dieren na de melding verplaatst of was de beschreven locatie onjuist.

Bij een inspectie treft een inspecteur soms meerdere diersoorten aan. Daardoor ligt het totaal aantal inspecties per diersoort hoger dan het totaal aantal uitgevoerde inspecties.

Vooral meldingen over melkvee, schapen en paarden

Bij de meeste inspecties ging het om melkvee, schapen en paarden. Over deze diersoorten krijgen we ook meer meldingen. Dat komt waarschijnlijk doordat deze dieren vaak buiten gehouden worden. De dieren zijn zichtbaarder voor een grote groep mensen. Verder is de melkveesector relatief groot in vergelijking met andere sectoren.

De overtredingen bij deze inspecties waren uiteenlopend. De meeste overtredingen hadden te maken met onhygiënische of onveilige huisvesting. Daarnaast ging een groot deel van de overtredingen over een gebrek aan juiste zorg voor dieren, zoals zorg voor zieke of gewonde dieren.

Inspectieresultaten naleefmeting melkveehouderij

In 2022 bezochten we voor dit project 50 bedrijven en in 2023 bezochten we 124 bedrijven. De bedrijven waren willekeurig geselecteerd. Hierdoor krijgen we een beeld van de naleving op het gebied van dierenwelzijn in de hele sector. Van de 174 inspecties waren er 159 akkoord, dit is een percentage van 91%. Slechts 15 inspecties waren niet akkoord.

De meeste overtredingen die we tegenkwamen (9), hadden te maken met hygiëne in stallen met runderen of kalveren. Ook is er 3 keer geconstateerd dat kalveren niet over een comfortabele ligruimte beschikten.

Bij 4 bedrijven werden runderen met verboden ingrepen aangetroffen. In 3 gevallen was bij runderen een 3^e oormerk aangebracht. Bij runderen zijn 2 oormerken ter identificatie verplicht. Daarnaast mogen geen ingrepen uitgevoerd worden met bijvoorbeeld bedrijfseigen oormerken. In het andere geval werden runderen met een vriesbrand merk aangetroffen. Vriesbranden mag als ingreep niet meer worden uitgevoerd, behalve op enkele vrijgestelde bedrijven.

Inspectieresultaten bedrijven onder verscherpt toezicht

Bedrijven komen onder verscherpt toezicht als er structureel dierenwelzijnsovertredingen zijn of als de situatie al bij de eerste controle zeer ernstig is. Dit betekent dat de inspecteurs het bedrijf meerdere keren per jaar bezoeken voor een fysieke (her)inspectie. Bij deze bedrijven kunnen zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke interventies worden opgelegd.

Bedrijven stromen uit verscherpt toezicht wanneer er bij 3 opeenvolgende inspecties geen overtredingen op dierenwelzijn zijn. Ook wanneer een houder met het bedrijf stopt, stroomt het bedrijf uit verscherpt toezicht. In 2023 stroomden 12 bedrijven uit verscherpt toezicht en kwamen 4 nieuwe bedrijven onder verscherpt toezicht te staan.

Er zijn 68 (her)inspecties afgerond bij bedrijven die onder verscherpt toezicht staan. Het ging om 32 bedrijven. Van de 68 (her)inspecties waren er 32 akkoord en 36 niet akkoord. Daarnaast troffen inspecteurs 2 keer geen dieren aan op de locatie. Inspecties die akkoord zijn komen bij deze bedrijven onder andere voor tijdens de nazorgfase voordat ze uit verscherpt toezicht stromen.

Inspectieresultaten inspecties op eigen initiatief

Inspecteurs kunnen op eigen initiatief een inspectie op dierenwelzijn starten. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de inspecteurs problemen met dierenwelzijn signaleren tijdens inspecties die om een andere reden worden gedaan. Onder deze categorie vallen ook inspecties die niet zijn ingepland, maar in samenwerking met andere toezichthouders worden uitgevoerd. In totaal vonden 90 inspecties plaats op eigen initiatief van de inspecteur. Hiervan waren er 32 akkoord en 58 niet akkoord. Daarnaast troffen inspecteurs 1 keer geen dieren aan op de locatie.

Inspectieresultaten herinspecties

In 2023 zijn 265 herinspecties afgerond bij houders van grazers. Daarnaast troffen inspecteurs op 12 locaties geen dieren aan. Het ging hier om reguliere herinspecties.  Herinspecties bij bedrijven onder verscherpt toezicht staan apart vermeld. 171 herinspecties waren akkoord en 94 herinspecties waren niet akkoord.

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben de houders van grazers die in overtreding waren een interventie opgelegd volgens ons interventiebeleid. Het ging om:

• 57 mondelinge mededelingen
• 186 officiële waarschuwingen
• 207 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een boete en/of maatregel worden opgelegd 
• 113 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie

Wanneer een inspecteur meerdere overtredingen constateert bij een inspectie, kan de inspecteur ook meerdere interventies opleggen. Het totaal aantal interventies ligt daarom hoger dan het aantal inspecties dat niet akkoord was.

Vervolgaanpak

• In 2024 bekijken we hoe we de beoordeling van meldingen verder kunnen aanscherpen. Veel inspecties naar aanleiding van meldingen zijn nu akkoord of er zijn geen dieren aanwezig. We willen risicogerichter meldingen opvolgen. Dan kunnen we meer tijd aan andere projecten besteden.
• In 2024 gaat een naleefmeting in de vleesveesector (excl. vleeskalveren) van start. Net als bij melkvee in 2022 en 2023 is gedaan, bezoeken we dan een willekeurige groep houders van vleesvee voor controles op dierenwelzijn.
• We gaan door met verscherpt toezicht. Per bedrijf kijken we hoe we de houder tot structurele naleving kunnen bewegen.