Dioxine in levensmiddelen

Wat is dioxine?

Dioxine is niet 1 stof, maar een verzamelnaam voor verschillende stoffen: dioxines en dioxine-achtige polychloorbifenylen (PCB's). Deze stoffen kunnen ontstaan bij verbranding van materialen die chloor bevatten, bijvoorbeeld bij vuilverbranding. Ook kunnen ze (als bijproduct) vrijkomen bij verschillende industriële productieprocessen. Hierdoor kunnen de stoffen in het milieu terechtkomen, bijvoorbeeld in de lucht of het water.

Het gebruik van dioxines en dioxine-achtige PCB's is in Nederland jaren geleden al aan banden gelegd. Maar omdat deze stoffen moeilijk afbreekbaar zijn, komen ze nog steeds in lage concentraties voor in het milieu.

Hoe komt dioxine in levensmiddelen?

Via verontreinigde lucht, grond en water komt dioxine terecht in voedsel. Bijvoorbeeld als kippen voer van de grond pikken en ook verontreinigde grond binnenkrijgen. Zo kan dioxine in kippenvlees en eieren terechtkomen. In het water en slib van de Nederlandse rivieren zit ook dioxine. Zo kan het terechtkomen in vis en (orgaan)vlees van runderen die op vervuilde grond grazen.

Dioxine zit voornamelijk in vis, vlees, melk, kaas en eieren. Dit heeft te maken met het vetgehalte in deze producten. Als u deze producten eet of drinkt, kan er dioxine in uw lichaam terechtkomen.

Hoe schadelijk is dioxine?

Mensen slaan dioxine op in hun lichaamsvet, waar het heel langzaam uit verdwijnt. Bij grote hoeveelheden kan dioxine invloed hebben op het afweersysteem, het zenuwstelstel, de schildklier en de voorplanting.

Als u in 1 keer een grote hoeveelheid dioxine binnenkrijgt, loopt u mogelijk gevaar. U kunt dan last krijgen van huidafwijkingen als chlooracne of pigmentvlekken. Ook kan uw lever beschadigd raken.

Kijk voor meer informatie over de risico's voor gezondheid en milieu op de website van het RIVM.

Wettelijke regels voor dioxine in levensmiddelen

In de wet staat hoeveel dioxine er maximaal in een product mag zitten. Dit is om gezondheidsproblemen te voorkomen. Deze Maximum Limieten zorgen ervoor dat mensen zo min mogelijk dioxine binnenkrijgen. En dat de dioxine in een mensenleven geen schadelijke gevolgen heeft.

De Maximum Limieten staan in EU Verordening 2023/915. Er zijn op dit moment limieten vastgesteld voor producten die een grote bron van dioxine kunnen zijn, zoals vlees, vis en eieren.

Bedrijven moeten zelf dioxine in producten meten

Levensmiddelenbedrijven zijn er zelf verantwoordelijk voor dat hun producten voldoen aan de wettelijke eisen. Daarom moeten ze er ook zelf op letten dat hun producten niet te veel dioxine bevatten. Sommige sectoren hebben hier speciale monitoringsprogramma’s voor. Voor eieren is er bijvoorbeeld het IKB Ei-monitoringsprogramma.

Deze verplichting geldt ook voor diervoederbedrijven. Want via diervoeder kan dioxine ook terechtkomen in dierlijke producten als (orgaan)vlees en eieren.

NVWA houdt toezicht op wettelijke eisen

Via steekproeven controleren wij of levensmiddelen niet meer dioxine bevatten dan wettelijk is toegestaan. Deze controles voeren we uit onder het Nationaal Plan Contaminanten. Dit is sinds 2023, voorheen voerden we deze controles uit onder het monitoringsprogramma op diergeneesmiddelen.

In het Nationaal Plan Contaminanten staat beschreven hoe wij levensmiddelen controleren op verontreinigende stoffen, zoals dioxine, PFAS en zware metalen. Er staat bijvoorbeeld in van welke producten we monsters nemen en hoe we controleren.

We kijken ook naar dioxine in diervoeder. Deze monitoring gebeurt volgens het Nationaal Plan Diervoeders.

Meer lezen over dioxine in levensmiddelen?

Op de website van het Voedingscentrum leest u wat u zelf kunt doen om zo min mogelijk dioxines en PCB's binnen te krijgen. Lees ook hoe u kunt voorkomen dat er te veel dioxine in de eieren van uw hobbykippen terechtkomt.

De website van het RIVM gaat uitgebreid in op de risico's van dioxine voor milieu en gezondheid.