Inspectieresultaten Alcoholwet juli 2023 - juni 2024
In de Alcoholwet staan regels voor de verkoop van alcoholhoudende drank aan consumenten. De NVWA houdt toezicht op de naleving van deze regels. Van juli 2023 tot en met juni 2024 voerden we 653 inspecties uit bij verkooppunten van alcohol.
In het kort
Sinds 1 juli 2021 houdt de NVWA toezicht op de regels van de Alcoholwet. Hiermee dragen we bij aan de doelstellingen van het Nationaal Preventieakkoord. Dit akkoord streeft er onder meer naar om alcoholgebruik terug te dringen, vooral bij jongeren. De regels van de Alcoholwet helpen om online aankopen door jongeren te voorkomen. Ook zijn er minder prikkels om alcohol te kopen.
In de periode juli 2023-juni 2024 voerden we in totaal 653 inspecties uit bij verkooppunten van alcohol. Het ging om risicogerichte inspecties. Dit houdt in dat we controleren bij bedrijven of in situaties waar meer risico is op een overtreding. We voerden inspecties uit bij verschillende verkooppunten:
- levensmiddelenwinkels, zoals supermarkten
- drankhandels: verkooppunten die alleen of in overwegende mate alcoholhoudende drank verkopen, zoals slijterijen, wijnhandels en bierhandels
- overige winkels, zoals avondwinkels en bierkoeriers
Tijdens onze inspecties controleerden we of de verkopers zich aan de volgende regels uit de Alcoholwet hielden:
- verbod op het geven van kortingen van meer dan 25% (prijsacties)
Bij 304 inspecties controleerden we op prijsacties. 58 inspecties waren niet akkoord. Dit is een percentage van 19%.
- regels rond de leeftijdsgrens bij verkoop op afstand
De leeftijdsgrens voor het kopen van alcoholhoudende drank is 18 jaar. Daarom moet de verkoper de leeftijd van de klant controleren. Bij online verkoop (‘verkoop op afstand’) moet dit bij de bestelling en aflevering van de drank. Bij 349 inspecties controleerden we of de regels rond de leeftijdgrens werden nageleefd. Bij 184 inspecties was dat niet het geval. Dit is een percentage van 53%.
- verkoopbeperking voor online slijterijen
Bij 60 verkooppunten controleerden we ook zij zich aan de verkoopbeperking voor online slijterijen hielden. We zagen 8 overtredingen. Er werden andere producten verkocht dan is toegestaan.
Wij hebben gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. In het Specifiek interventiebeleid Alcoholwet (SPEC29) staat welke interventie wij kunnen opleggen: we kunnen bijvoorbeeld een officiële waarschuwing geven of een boete opleggen.
Prijsacties: inspectieresultaten en handhaving
We controleerden of verkopers zich hielden aan het verbod op kortingen van meer dan 25%, oftewel prijsacties. Het is niet alleen verboden om prijsvoordelen van meer dan 25% te geven, maar ook om ze te vermelden of om de suggestie te wekken dat zo’n korting wordt aangeboden.
Voor het toezicht maakten we gebruik van specifieke software om online geautomatiseerd te zoeken naar alcoholverkooppunten die prijsacties aanboden. We keken naar online verkopers die in Nederland alcoholhoudende dranken aanboden of verkochten (vanuit Nederland of het buitenland). Bij verkooppunten die zowel fysiek als online actief zijn, waren de prijsvoordelen vaak al online zichtbaar. Daarom waren de meeste inspecties online controles.
| Soort verkooppunt | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Levensmiddelenwinkels | 36 | 15 | 42% |
| Drankhandels | 213 | 37 | 17% |
| Overige | 55 | 6 | 11% |
| Totaal | 304 | 58 | 19% |
| Levensmiddelenwinkels | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Ketensupermarkt | 20 | 9 | 45% |
| Supermarkt overig | 16 | 6 | 38% |
| Totaal | 36 | 15 | 42% |
| Drankhandels | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Slijterij | 82 | 11 | 13% |
| Wijnhandel | 78 | 14 | 18% |
| Bierhandel | 40 | 8 | 20% |
| Drankenhandel divers | 13 | 4 | 31% |
| Totaal | 213 | 37 | 17% |
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Bij een overtreding van het kortingsverbod is direct gehandhaafd. De boete voor elke overtreding bedraagt minimaal € 1.565 of € 3.135, afhankelijk van het aantal werknemers. Bij herhaalde overtredingen kan het boetebedrag worden verdubbeld.
Leeftijdsgrens bij verkoop op afstand: inspectieresultaten en handhaving
Verkopen van alcoholhoudende dranken is alleen toegestaan aan personen van 18 jaar en ouder. Bij elke online aankoop van alcohol moet de verkoper vooraf de leeftijd van de klant controleren. Dit kan via een ‘leeftijdsverificatiesysteem’. De eisen voor het leeftijdsverificatiesysteem staan in het Alcoholbesluit. Het moet uit 3 onderdelen bestaan:
- De verkoper vraagt naar de leeftijd van de koper.
- De koper moet een handeling verrichten om zijn leeftijd door te geven.
- De koper krijgt een melding dat de leeftijd bij bezorging nogmaals gecontroleerd wordt.
De verkoper van de alcoholhoudende drank is er verantwoordelijk voor dat de bezorger of het personeel van het afhaalpunt de leeftijd van de klant bij iedere bezorging controleert en geen alcoholhoudende drank aan minderjarigen bezorgt. Daarom moet de verkoper beschikken over een document waarin staat hoe hij de leeftijdscontrole bij levering van de bestelling waarborgt en hoe de leeftijdscontrole in de praktijk wordt uitgevoerd. Dit document heet de ‘geborgde werkwijze’.
Om te controleren of de verkoper de geborgde werkwijze ook toepast, maakten we gebruik van een nieuwe methode. Hierbij plaatste een minderjarige testkoper een online bestelling. Deze methode hebben we in 2024 ontwikkeld.
In totaal hebben we 349 inspecties uitgevoerd ter controle van de leeftijdsgrens bij online alcoholverkooppunten. Hieronder vielen de inspecties voor het leeftijdsverificatiesysteem en het beschikken over en hanteren van de geborgde werkwijze. Bij 184 inspecties constateerden we een overtreding.
Leeftijdsverificatiesysteem
Er zijn 133 inspecties gedaan ter controle van het leeftijdsverificatiesysteem. Hierbij stelden we 70 keer een overtreding vast. Dit is een percentage van 53%.
- In 42 gevallen was helemaal geen leeftijdsverificatie aanwezig. Hiervoor hebben wij een boete opgelegd.
- In 28 gevallen vertoonde het leeftijdsverificatiesysteem tekortkomingen. Hiervoor hebben we een officiële waarschuwing gegeven.
Beschikken over een geborgde werkwijze
Er zijn 216 inspecties uitgevoerd om te controleren of de verkooppunten over een geborgde werkwijze beschikten. In 93 gevallen was de geborgde werkwijze niet aanwezig of niet volledig. Dit is een percentage van 43%.
De betreffende ondernemers kregen een officiële waarschuwing. Zij kregen de mogelijkheid om alsnog een juiste geborgde werkwijze aan te leveren.
Hanteren geborgde werkwijze
Van februari tot en met mei 2024 controleerden we of de verkopers zich ook aan de leeftijdsgrens hielden bij de aflevering van online besteld alcoholhoudende drank. De resultaten van deze pilot staan beschreven op de pagina Inspectieresultaten leeftijdscontrole bij aflevering van online bestelde alcoholhoudende dranken 2024. In de pilot hielden 14 van de 20 online verkopers zich niet aan de geborgde werkwijze. Dit is een percentage van 70%. Zij controleerden de leeftijd bij de aflevering niet of niet correct en leverden de alcoholhoudende drank aan de testkoper af. Deze verkopers kregen een boete.
Bij de 14 herinspecties begingen 7 verkopers opnieuw een overtreding. Dit is een percentage van 50%. Zij leverden de alcoholhoudende drank toch af bij de minderjarige testkoper. Deze verkopers hebben opnieuw een boete ontvangen. De boete per geconstateerde overtreding bedraagt 1.565 euro en voor bedrijven met 50 of meer medewerkers 3.135 euro. Voor de volledigheid zijn de resultaten van de pilot opgenomen in het aantal uitgevoerde inspecties en maatregelen in onderstaande tabel.
| Soort verkooppunt | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Levensmiddelenwinkels | 28 | 16 | 57% |
| Drankhandels | 246 | 128 | 52% |
| Overige | 75 | 40 | 53 |
| Totaal | 349 | 184 | 53% |
| Levensmiddelenwinkels | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Ketensupermarkt | 13 | 7 | 54% |
| Supermarkt overig | 15 | 9 | 60% |
| Totaal | 28 | 16 | 57% |
| Drankhandels | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Slijterij | 103 | 56 | 54% |
| Wijnhandel | 88 | 44 | 50% |
| Bierhandel | 42 | 22 | 52% |
| Drankenhandel divers | 13 | 6 | 46% |
| Totaal | 246 | 128 | 52% |
Verkoopbeperking voor online slijterijen: inspectieresultaten en handhaving
Online slijterijen die sterk alcoholhoudende dranken aanbieden moeten over een slijterijvergunning beschikken. Ook moeten ze voldoen aan de regels voor verkoopbeperkingen, zoals vastgelegd in artikel 14a van de Alcoholwet en het Alcoholbesluit. Dit betekent dat de verkoper naast alcoholhoudende en alcoholvrije dranken alleen producten en diensten mag aanbieden die direct aan het slijtersbedrijf gerelateerd zijn. Voorbeelden van dit soort producten zijn kurkentrekkers, glazen en wijnkoelers.
Onze inspecteurs controleerden hierop tijdens hun inspecties bij online slijterijen. Bij 8 van de 60 gecontroleerde verkooppunten werden andere producten verkocht dan is toegestaan. Deze bedrijven hebben een officiële waarschuwing gekregen.
Als een online slijterij geen geldige vergunning had, schakelden we de betreffende gemeente in. Het proces rondom vergunningen valt namelijk onder het toezicht van de gemeenten.
Vervolgaanpak
De regels voor prijsacties en de leeftijdgrens bij verkoop op afstand werden niet goed nageleefd. Hierdoor kunnen minderjarige jongeren nog steeds aan alcoholhoudende dranken komen. Wij zullen dan ook risicogerichte inspecties blijven uitvoeren bij alcoholverkooppunten om de naleving te verhogen.
Daarnaast voeren we herinspecties uit en passen we de nieuwe inspectiemethodiek toe om de naleving van de leeftijdsgrens bij de aflevering van alcoholhoudende dranken te controleren. Dit doen we risicogericht en via steekproeven. Naast het voortzetten van de huidige inspecties houden we specifiek toezicht op alcoholverkooppunten die populair zijn bij jongeren.
Om de beschikbaarheid van alcoholhoudende dranken voor jongeren terug te dringen is handhaven alleen niet voldoende. Het is belangrijk dat ook wordt ingezet op het informeren van jongeren en hun ouders over de risico’s van het gebruik van alcoholhoudende dranken.
Ten slotte is het van belang dat de aangekondigde verplichtingen voor een uitgebreider leeftijdsverificatiesysteem in de Alcoholwet worden opgenomen, zodat minderjarige jongeren zelf geen alcoholhoudende drank op afstand meer kunnen bestellen. Ook is het belangrijk dat bezorgdiensten verantwoordelijk kunnen worden gehouden zodra er alcoholhoudende drank aan een minderjarige wordt afgeleverd. Met het kunnen beboeten van zowel de verkoper als de bezorgdiensten wordt extra gewaarborgd dat alcoholhoudende drank niet meer aan minderjarige jongeren wordt afgeleverd.