Inspectieresultaten leeftijdscontrole bij aflevering van online bestelde alcoholhoudende dranken 2024

In het kort: bijna driekwart van de verkopers houdt zich niet aan de regels

Eerst controleerden we bij 53 verkopers of zij in een document hadden vastgelegd hoe ze online verkoop aan minderjarige klanten konden voorkomen. Van de 53 verkopers bleken er 38 niet te beschikken over zo’n geborgde werkwijze. Dit is een percentage van 72%.

Daarna bestelden we online alcoholhoudende drank bij 20 verkopers. We zetten 17-jarige testkopers in om de drank aan te nemen. Een NVWA-inspecteur observeerde hoe de bezorgers hiermee omgingen. Controleerden zij de leeftijd van de testkoper, en leverden zij de drank wel of niet af?

Van de 20 verkopers waren er 14 die de alcoholhoudende drank aan de minderjarige testkoper afleverden. Dit is een percentage van 70%. Bij herinspectie ging de helft van deze verkopers opnieuw in de fout.

Inspectieresultaten: pilot met minderjarige testkopers

Via het internet is het mogelijk om alcoholhoudende drank online te bestellen. De verkopers bieden dit aan via hun eigen website of via een platform. Voorbeelden van online verkooppunten zijn: supermarkten en slijters met een webshop, webwinkels, bierkoeriers, flitsbezorgers en online eetbezorgdiensten.

De Alcoholwet verplicht deze online verkopers verplicht om een ‘geborgde werkwijze’ te hebben en te hanteren. In deze werkwijze moeten de verkopers onder meer beschrijven hoe zij voorkomen dat alcoholhoudende drank aan minderjarigen wordt afgeleverd. De verkoper is ervoor verantwoordelijk dat de bezorger de leeftijd van de klant bij iedere bezorging controleert.

Hoe houden wij toezicht?

De herziene Alcoholwet is sinds 1 juli 2021 van kracht. Deze wet draagt bij aan de doelstelling uit het Nationaal Preventieakkoord om voor 2040 het problematisch alcoholgebruik in Nederland terug te dringen, en in het bijzonder het alcoholgebruik door jongeren. De NVWA houdt toezicht op een aantal regels uit deze wet.

Bij eerdere controles op de online verkoop van alcoholhoudende dranken keken we alleen naar de volgende zaken:

• Vroeg de verkoper online naar de leeftijd van de klant?
• Beschikte de verkoper over een geborgde werkwijze?

We konden niet goed checken of de leeftijd ook bij aflevering van alcoholhoudende dranken werd gecontroleerd. Want de betaalkaarten en afleveradressen die we hiervoor gebruikten, waren  herleidbaar naar onze inspecteurs. In februari tot en met mei 2024 hebben we een pilot uitgevoerd waarbij deze punten zijn ondervangen. Bij de bestelling maakten we gebruik van een anonieme betaalkaart en we lieten de drank bezorgen op locaties die we tijdelijk hadden gehuurd. Tijdens de pilot zetten we minderjarige testkopers in.

Controles tijdens pilot

Dit was onze aanpak tijdens de pilot:

• De inspecteur vroeg de geborgde werkwijze van het verkooppunt op en beoordeelde deze.
• Voldeed de geborgde werkwijze niet? Dan ondernamen we actie. De verkoper moest de geborgde werkwijze aanpassen. Later volgde een herinspectie op dit onderdeel.
• Voldeed de geborgde werkwijze wel? Bij een aantal verkooppunten deed de inspecteur een online bestelling. Als afleveradres gebruikten we verschillende locaties in de stad Utrecht.
• Een 17-jarige testkoper probeerde de alcoholhoudende drank aan te nemen. Dit gebeurde in opdracht van ons en onder begeleiding van de inspecteur.
• De inspecteur observeerde de aflevering, De inspecteur keek of de bezorger de leeftijd van de testkoper controleerde en of de bezorger dan overging tot het afleveren van de alcoholhoudende drank.

De inspecteur koppelde de uitkomst van de inspectie altijd terug aan de online verkoper. Werd er tijdens de controle alcoholhoudende drank afgeleverd aan de minderjarige testkoper? Dan volgde later een herinspectie bij dit verkooppunt, al dan niet met een andere bezorglocatie.

Resultaten geborgde werkwijze

Bij 53 verkopers van alcoholhoudende drank in de stad Utrecht vroegen we de geborgde werkwijze op. Bij 7 verkopers gebeurde dit al voor de start van de pilot. Van de 53 verkopers hadden er 38 geen correcte geborgde werkwijze. Dit is een percentage van 72%. Bij deze 38 verkopers hebben wij actie ondernomen.

Uitgevoerde inspecties geborgde werkwijze in februari tot en met mei 2024

Verkooppunt	Aantal inspecties geborgde werkwijze	Aantal overtredingen
Supermarkt/levensmiddelenwinkel	16	10
Flitsbezorgdienst	3	2
Horeca	34	26
Totaal	53	38

Hierop lieten 23 verkopers weten dat ze gingen stoppen met de online verkoop van alcoholhoudende drank. Het merendeel verklaarde niet bekend te zijn met de regels van de geborgde werkwijze. Ze gaven aan dat de mogelijkheid om alcoholhoudende drank te verkopen voor hen niet opwoog tegen de inspanningen om een geborgde werkwijze op te stellen en te hanteren. Het ging hierbij bijvoorbeeld om een snackbar die bij een bestelling ook een blikje bier verkocht.

Bij de andere 15 verkopers voerden wij een herinspectie uit. De geborgde werkwijze van deze verkopers voldeed bij herinspectie wel aan de eisen.

Resultaten aflevering bij minderjarige testkoper

Bij 20 verkopers bestelden we alcoholhoudende drank. Bij de bezorging hiervan hielden 6 verkopers zich aan hun geborgde werkwijze. Er werd geen alcoholhoudende drank aan de 17-jarige testkoper afgeleverd. De andere 14 verkopers hielden zich niet aan de geborgde werkwijze. Dit is een percentage van 70%. Zij controleerden de leeftijd bij de aflevering niet of niet correct en leverden de alcoholhoudende drank aan de testkoper af. Deze verkopers kregen een boete.

Op een later moment voerden we een herinspectie uit bij de verkopers die in overtreding waren. Bij deze 14 herinspecties bleken 7 bedrijven opnieuw een overtreding te begaan en de alcoholhoudende drank aan de testkoper af te leveren. Dit is een percentage van 50%. Deze bedrijven kregen opnieuw een boete.

De boete per geconstateerde overtreding bedraagt 1.565 euro en voor bedrijven met 50 of meer medewerkers 3.135 euro. Als binnen een jaar bij een herinspectie opnieuw een overtreding wordt geconstateerd kunnen de boetes met 50% worden verhoogd.

Uitgevoerde inspecties controle leeftijd bij aflevering in februari tot en met mei 2024

Verkooppunt	Aantal inspecties controle leeftijd bij aflevering	Aantal overtredingen	Aantal herinspecties controles leeftijd bij aflevering	Aantal overtredingen bij herinspecties
Supermarkt/levensmiddelenwinkel	9	5	5	3
Flitsbezorgdienst	3	2	2	2
Horeca	8	7	7	2
Totaal	20	14	14	7

Vervolgaanpak: we gaan vaker minderjarige testkopers inzetten

De nieuwe inspectiemethode bleek succesvol. We konden beter controleren of de verkopers op de juiste manier werkten. De methode was wel tijdrovend. De geborgde werkwijze moest eerst worden beoordeeld en opgevraagd. Daarna moest de inspecteur op de locatie wachten op de levering van de alcoholhoudende drank.

De inspectieresultaten van deze pilot laten zien dat de meerderheid van de geïnspecteerde online verkopers van alcoholhoudende drank de leeftijdsgrens nog overtreedt. De verkopers hebben geen correcte geborgde werkwijze of deze wordt niet correct toegepast. Hierdoor worden alcoholhoudende dranken aan minderjarigen afgeleverd. Het is zorgwekkend dat jongeren online nog relatief eenvoudig alcoholhoudende drank kunnen kopen.

We blijven de nieuwe inspectiemethode toepassen bij steekproeven binnen ons risicogericht toezicht. Het doel hiervan is om de naleving van de leeftijdsgrens bij online verkoop van alcohol te verbeteren. Daarnaast willen we meer bekendheid geven aan de regels. 

Verder heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aangekondigd dat een leeftijdsverificatiesysteem verplicht wordt bij online verkoop. Deze verplichting wordt opgenomen in de Alcoholwet. Hierdoor moeten online verkopers in de toekomst de leeftijd van de koper ook controleren én verifiëren op het moment van aankoop. Jongeren kunnen dan zelf geen alcoholhoudende drank meer online en op afstand bestellen.