Onderzoek en maatregelen bij rundertuberculose

Meldingen over rundertuberculose

In Nederland geldt een meldplicht voor rundertuberculose bij runderen. Als veehouder moet u het melden als runderen klachten hebben die bij deze ziekte passen. 

Zelf doen wij ook controles op de aanwezigheid van rundertuberculose: 

• In slachthuizen in de EU worden alle dieren voor en na de slacht gekeurd, in Nederland door de NVWA. Daarbij wordt ook gelet op afwijkingen die op rundertuberculose kunnen wijzen. Wij keuren in slachthuizen bijvoorbeeld lymfeklieren, longen en andere organen van runderen die geslacht zijn. Bevat een orgaan mogelijk de M. bovis-bacterie? Dan doet het nationaal referentielaboratorium van Wageningen University & Research (WBVR) verder onderzoek.
• Als u runderen importeert uit het buitenland, vragen wij om de gezondheidscertificaten uit rundertuberculose-vrije landen binnen de EU. 
• Bij export van runderen naar landen buiten de Europese Unie vindt ook vaak onderzoek naar de M. bovis-bacterie plaats. Het land van bestemming kan dit verplicht stellen.

Wat gebeurt er na een melding?

Als wij een melding ontvangen over een rund dat van uw bedrijf komt, nemen we direct telefonisch contact met u op. We geven aan u door dat uw bedrijf ‘verdacht’  is en welke maatregelen nodig zijn. Dit delen we ook mee via een brief. U bent verplicht om aan de maatregelen en het onderzoek mee te werken. Uw bedrijf blijft ‘verdacht’ totdat er bewijs is dat dieren niet lijden aan de ziekte.

Wij moeten de verdenking ook melden bij de burgemeester van uw gemeente en bij de GGD in uw regio. Zij ontvangen ook een kopie van de brief. De GGD kan onderzoeken of er mensen besmet zijn met rundertuberculose.

Maatregelen in verdenkingsperiode

In deze periode mag u geen runderen afvoeren van uw bedrijf. Melk mag u alleen leveren aan de fabriek waar de melk wordt gepasteuriseerd, niet gepasteuriseerd thuis zuivelen mag niet meer. Het Centraal Orgaan voor Kwaliteitsaangelegenheden in de Zuivel (COKZ)  wordt door ons op de hoogte gebracht en houdt hier toezicht op. Daarom houden zij in deze periode extra toezicht. U mag in deze periode geen rauwmelkse producten verkopen, zoals rauwe melk en kaas en boter met rauwe melk.

Onderzoek tijdens verdenkingsperiode

Wij onderzoeken of het dier werkelijk rundertuberculose heeft. Een van onze dierziektedeskundigen komt bij u langs om te kijken welke dieren ziek en gezond zijn. De dierziektedeskundige telt de aanwezige dieren en alle diersoorten, en of er ook mensen met klachten zijn. 

Tuberculinatietest

De NVWA-dierziektedeskundige voert samen met uw eigen dierenarts een tuberculinatietest uit bij runderen die mogelijk besmet zijn met rundertuberculose. De test laat zien of een rund de rundertuberculose-bacterie bij zich draagt. Dit kan al in een vroeg stadium, als het rund nog geen klachten heeft.

Bij een besmet rund ontstaat binnen enkele dagen een zwelling van de huid. De NVWA-dierziektedeskundige beoordeelt dit na 3 dagen. U krijgt de uitslag van de deskundige zelf te horen.

Laat de test zien dat de dieren niet besmet zijn? Dan heffen wij de verdenking op. De maatregelen komen te vervallen. Maar dit kan alleen als alle dieren vrij zijn van rundertuberculose. Anders komt er vervolgonderzoek.

Vervolgonderzoek naar rundertuberculose

Na een positieve tuberculinatietest nemen wij alle dieren die positief zijn getest over. Dat betekent dat we deze dieren voor onderzoek levend naar het WBVR insturen. Daar worden de dieren gedood en vindt sectie plaats. Het laboratorium doet microscopisch onderzoek en PCR-onderzoek. Is bij dit onderzoek de diagnose rundertuberculose waarschijnlijk? Dan volgt bacteriologisch onderzoek (BO) om de definitieve diagnose te kunnen stellen. Het duurt 16 weken voor de uitslag er is. 

Ondertussen doet onze dierziektedeskundige op het bedrijf de tuberculinatietest bij alle dieren die ouder dan 6 weken zijn. Wij nemen alle dieren die positief testen over. Daarna geven we het bedrijf vrij. 

Gevolgen voor mensen op het bedrijf

Het is mogelijk dat ook mensen op het bedrijf besmet zijn, bijvoorbeeld de veehouder, gezinsleden, medewerkers en de dierenarts. Daarom start de afdeling Tuberculosebestrijding van de GGD een bron- en contactonderzoek. De GGD test de mensen die direct contact hadden met de besmette dieren met de Mantoux-test. Bij een positieve uitslag  breidt de GGD het onderzoek uit. De GGD neemt dan contact op met alle mensen die het bedrijf hebben bezocht.

Kosten bij verdenking en besmetting

U krijgt geen rekening voor de inzet van de NVWA-dierziektedeskundige en het laboratoriumonderzoek. Wij taxeren de overgenomen dieren en betalen het getaxeerde bedrag aan u uit.