Inspectieresultaten Residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen 2023

In het kort

Wij houden toezicht met een monitoringsprogramma. Steekproefsgewijs nemen wij monsters van levensmiddelen. Deze laten we analyseren op residuen van bestrijdingsmiddelen. Ieder jaar maken we de resultaten van het monitoringsprogramma openbaar. Dit doen we op grond van overweging 34 van verordening (EC) 396/2005.

In 2023 namen wij 2.254 monsters bij Nederlandse levensmiddelenbedrijven. Bij 3,1% van de monsters werd de maximum residulimiet (MRL) overschreden. Deze producten waren niet-conform en mochten niet verhandeld worden. De betreffende bedrijven kregen een schriftelijke waarschuwing of een bestuurlijke boete.

Om te voorkomen dat er producten de EU binnenkomen die niet voldoen aan de wet, zijn er ook monsters genomen aan de EU-buitengrens: bij Nederlandse (lucht)havens. Van de 3.429 monsters die hier werden genomen, voldeed 4,8% niet aan de limiet. Deze producten werden geweigerd aan de buitengrens en dus niet geïmporteerd.

Inspectieresultaten

Monsters bij Nederlandse levensmiddelenbedrijven

In 2023 namen wij 2.254 monsters bij 338 Nederlandse levensmiddelenbedrijven. Dit leverde de volgende resultaten op. De percentages staan in de grafiek hieronder.

• Bij 2.131 producten werd de Maximum Residu Limiet (MRL) niet overschreden. Deze producten mochten verhandeld worden.
• Bij 799 van alle genomen monsters werden helemaal geen residuen van bestrijdingsmiddelen gevonden. Er was geen detecteerbare concentratie.
• Bij 53 producten werd de limiet overschreden, maar viel deze overschrijding binnen de meetonzekerheid. Dat betekent dat het product mogelijk voldeed aan de MRL. In deze gevallen kunnen wij niet optreden.
• Bij 70 producten werd de MRL overschreden. Deze producten mochten niet verhandeld worden. De betreffende levensmiddelenbedrijven kregen een schriftelijke waarschuwing (bij overschrijding van de MRL) of een bestuurlijke boete (bij overschrijding van de MRL én een gezondheidsrisico: er zat dan meer residu in dan een consument in korte tijd binnen mag krijgen). Wij gaven 52 schriftelijke waarschuwingen en 18 bestuurlijke boetes.

Monsters aan de EU-buitengrens

Aan de EU-buitengrens namen we 3.429 monsters. Dit leverde de volgende resultaten op:

• Bij 3.113 producten werd de limiet niet overschreven. Deze producten mochten geïmporteerd worden.
• Bij 1.101 van alle genomen monsters werden helemaal geen residuen van bestrijdingsmiddelen gevonden.
• Bij 150 producten werd de limiet overschreden, maar viel de overschrijding binnen de meetonzekerheid.
• Bij 166 producten werd de MRL overschreden. De import van deze producten werd geweigerd.

Meerdere overschrijdingen per monster

Bij 26 monsters op de Nederlandse markt en 49 monsters aan de EU-buitengrens vonden we meerdere overschrijdingen van residuen van bestrijdingsmiddelen. In de tabellen hieronder ziet u de producten waarbij dit het vaakst voorkwam, en waarvan ten minste 10 monsters werden genomen.

Meer residu dan consument in korte tijd binnen mag krijgen

Bij 18 monsters van producten die al in de handel waren, constateerden we een overschrijding van de gezondheidskundige grenswaarde voor kortdurende blootstelling. Dit is een percentage van 0,8%.

De overtreder ontving hiervoor een bestuurlijke boete en moest het product uit de handel terugroepen. Voor producten die binnen de EU gedistribueerd waren, stelde Nederland een RASFF-alert op. Het RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) is een systeem om andere EU-lidstaten snel te waarschuwen voor onveilige producten. In 2023 is dat voor 17 producten gebeurd.

Babyvoeding

Voor peuter- en zuigelingvoeding gelden andere limieten. Deze mogen geen bestrijdingsmiddelen bevatten met een concentratie hoger dan 0,01 milligram per kilogram (mg/kg). Wij controleren dit ieder jaar via steekproeven. In 2023 voldeden alle 113 gecontroleerde producten aan deze wettelijke limiet.

Meetresultaten in de bijlagen

In de bijlagen staan de individuele inspectieresultaten van de steekproeven. Wij onderzochten vrijwel alle monsters met een multi-residu methode die residuen van circa 400 bestrijdingsmiddelen kan aantonen.

Bekijk de individuele analyseresultaten van monsters van levensmiddelen 2023.

Bekijk de individuele analyseresultaten van levensmiddelen aan de buitengrens van de EU 2023.

• Staan er achter een product in de kolom “Analyse” geen residuen? Dan is er geen enkel residu van een bestrijdingsmiddel in dit product gevonden. In totaal was dat voor 799 producten in de Nederlandse markt het geval.
• In de kolom “Resultaat” wordt weergegeven of een gevonden residu voldoet aan de MRL. Staat er “niet-conform” in de kolom “Resultaat”? Dan zijn in het product 1 of meerdere residuen gevonden in een concentratie boven de MRL. Het product voldeed dan dus niet aan de wettelijke limiet en wij hebben handhavend opgetreden.
• Staat er in de kolom “Resultaat” achter een product “niet-conform*” (met asterisk)? Dan voldeed het product misschien niet aan de wettelijke limiet. Maar omdat wij een meetonzekerheid van 50% aanhouden, is dat niet zeker. Wij kunnen in die situatie niet handhaven.

Deze resultaten zijn niet representatief voor een bepaald bedrijf of product. Daarvoor is de steekproef te klein. Wij zijn wettelijk verplicht om deze gegevens openbaar te maken op internet én om deze gegevens te delen met EFSA (European Food Safety Authority). Dit gebeurt ook in andere EU-lidstaten.

Vervolgaanpak

Wij blijven residuen van bestrijdingsmiddelen controleren via steekproeven. Hierbij besteden we extra aandacht aan de volgende producten:

• producten die veel geconsumeerd worden, bijvoorbeeld zuigelingenvoeding, aardappels en peren
• producten die in grote hoeveelheden worden ingevoerd
• producten waarvan er veel in Nederland wordt geproduceerd
• producten die door de EU zijn geselecteerd voor monstername
• producten die in het verleden vaker boven de wettelijke limiet uit kwamen