Zelfinspectie gewasbeschermingsmiddelen: werk ik volgens de regels?
Bent u boer of tuinder en gebruikt u gewasbeschermingsmiddelen bij de open teelt op uw bedrijf? Beantwoord de vragen en bekijk of u voldoet aan de wet- en regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen. U ziet direct of er nog verbeterpunten zijn, en wat u kunt doen om uw werkwijze aan te passen.
Voer een zelfinspectie uit
In Nederland gelden regels voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De regels zijn er om mens, dier en milieu te beschermen. Ook zorgen ze ervoor dat de middelen effectief gebruikt worden en dragen ze eraan bij dat u veilig kunt werken.
Met onderstaande vragen kunt u als teler of kweker controleren of u volgens de regels werkt bij open teelt. U kijkt door de ogen van een NVWA-inspecteur naar uw manier van werken, en ziet direct of u voldoet aan de regels of uw werkwijze nog kunt verbeteren. U krijgt vragen over 2 onderwerpen:
toepassing van gewasbeschermingsmiddelen
licenties voor gebruik van gewasbeschermingsmiddelen
Check: gebruik ik gewasbeschermingsmiddelen op de juiste manier?
Gewasbeschermingsmiddelen worden eerst beoordeeld door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Het Ctgb kijkt naar de risico's voor mens, dier en milieu. Daarna beslist het Ctgb of een middel wordt toegelaten tot de Nederlandse markt. U mag alleen toegelaten middelen gebruiken.
Of een middel is toegelaten kunt u controleren in de toelatingendatabank van het Ctgb. Houd er rekening mee dat de status van een middel kan veranderen. Controleer daarom regelmatig of het middel nog is toegelaten.
Kijk voor het verantwoord afvoeren van middelen op de website van de organisatie STORL. U kunt ook bij STORL terecht als u lege verpakkingen of restanten van toegelaten middelen wilt afvoeren.
In het Wettelijk gebruiksvoorschrift staat voor welke teelt of welk gewas u een middel mag gebruiken. Het kan schadelijk zijn als u middelen gebruikt die hier niet voor zijn toegelaten. Schadelijk voor uw teelt en gewas, en ook voor het milieu.
Het Wettelijk gebruiksvoorschrift vindt u op het etiket en in de toelatingendatabank van het Ctgb. Houd er rekening mee dat het gebruiksvoorschrift kan veranderen. In de toelatingendatabank staat het actuele gebruiksvoorschrift. Gebruik alleen middelen die zijn toegelaten voor uw teelt of gewas.
In het Wettelijk gebruiksvoorschrift staat hoe u een middel moet gebruiken. Er staan toepassingsvoorwaarden in, bijvoorbeeld voor de spuitapparatuur, techniek (DRT) of doppen (DRD). Het kan schadelijk zijn voor uw gewas en voor het milieu als u de middelen niet toepast volgens het Wettelijk gebruiksvoorschrift.
Het Wettelijk gebruiksvoorschrift vindt u op het etiket en in de toelatingendatabank van het Ctgb. Houd er rekening mee dat het gebruiksvoorschrift kan veranderen. In de toelatingendatabank staat het actuele gebruiksvoorschrift. Pas de middelen toe volgens het Wettelijk gebruiksvoorschrift.
Sommige gewasbeschermingsmiddelen hebben extra toepassingsvoorwaarden. Een paar voorbeelden:
Sommige middelen mag u niet toepassen in een bloeiend gewas of op een gewas waar bloeiend onkruid aanwezig is. Dit is om de bijen en hommels te beschermen.
Sommige middelen mag u niettoepassen in een grondwaterbeschermingsgebied. Dit is om het grondwater te beschermen.
U vindt alle toepassingsvoorwaarden in het actuele gebruiksvoorschrift onder het kopje 'toepassingsvoorwaarden'.
In het Besluit activiteiten leefomgeving (BAL) staat dat u milieubeschermende maatregelen moet nemen als u gewassen teelt in de open lucht. Denk bijvoorbeeld aan maatregelen tegen verwaaiing (drift). U bent verplicht om te werken volgens de voorwaarden van het BAL.
Daarnaast verplicht het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) u om een bufferstrook aan te houden langs alle waterlopen.
Volgens de Europese richtlijn duurzaam gebruik van pesticiden (Richtlijn 2009/128/EG) bent u verplicht om de principes van geïntegreerde bestrijding toe te passen. Meer hierover leest u bij het onderdeel over het bijhouden van een gewasbeschermingsmonitor.
gebied en gewas waarop het gewasbeschermingsmiddel is gebruikt
De spuitregistratie is vormvrij: u bepaalt zelf hoe u deze gegevens bijhoudt. Zorg ervoor dat de spuitregistratie actueel blijft en volledig is. Tijdens een inspectie moet u uw spuitregistratie kunnen tonen. U moet de spuitregistratie minstens 3 jaar bewaren.
In een gewasbeschermingsmonitor staat welke maatregelen u nog meer neemt, naast het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Mogelijke maatregelen zijn bijvoorbeeld het stimuleren van natuurlijke vijanden en het gebruik van resistente rassen. Houd deze gegevens tijdens het teeltseizoen bij. Dit is verplicht.
Vermeld deze gegevens in uw gewasbeschermingsmonitor:
teeltfrequentie en voorvrucht, door middel van een vruchtwisselingsplan
rassenkeuze en uitgangsmateriaal, aandacht voor: resistente/tolerante cultivars en standaard- of gecertificeerd zaai- en plantgoed
monitoring van schadelijke organismen in het gewas
gebruik van waarschuwings-, advies- en beslissingsondersteunende systemen gericht op tijdig signaleren van toenemende ziektedruk
toegepaste biologische, fysische en mechanische gewasbeschermingsmaatregelen, waaronder de inzet van biologische bestrijders en mechanische onkruidbestrijding
keuze van gebruikte gewasbeschermingsmiddelen op basis van risico's voor mens en milieu (gebruikte gewasbeschermingsmiddelen moeten bijgehouden worden conform artikel 67 van verordening (EG) nr. 1107/2009
resistentiemanagement bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen
overige maatregelen die hebben bijgedragen aan het verminderen van het gebruik van chemische middelen
oordeel over het succes van de toegepaste beheersmaatregelen
De gewasbeschermingsmonitor is vormvrij: u bepaalt zelf hoe u deze gegevens bijhoudt. Verschillende verkopers van gewasbeschermingsmiddelen bieden hiervoor kant-en-klare modellen aan.
Per teelt moet u een gewasbeschermingsmonitor maken. Binnen 2 maanden na de teelt moet de gewasbeschermingsmonitor afgerond zijn.
Zorg ervoor dat de monitor actueel blijft en volledig is. Tijdens een inspectie moet u de monitor kunnen tonen.
U moet uw toepassingsapparatuur regelmatig laten keuren door Stichting Kwaliteitseisen Landbouwtechniek (SKL). Afhankelijk van welke apparatuur u gebruikt, is de SKL-keuring om de 3 of 6 jaar. Er is ook apparatuur die is vrijgesteld van keuring.
Op goedgekeurde apparatuur zit een sticker, met daarop een datum tot wanneer de goedkeuring geldig is. Tijdens een inspectie controleert de NVWA-inspecteur dit. Eventueel kan de inspecteur ook het keuringsrapport aanvragen.
mechanisch voortbewogen spuitapparatuur met neerwaartse richting spuitvloeistof voor buitentoepassingen met spuitboombreedte van meer dan 3 meter
mechanisch voortbewogen spuitapparatuur met zijwaartse en/of schuinopwaartse richting spuitvloeistof
motorvatspuiten inclusief uitbrengapparatuur (spuitgeweer/-lans, verticale of horizontale spuitboom)
grondontsmettingsapparatuur
toepassingsapparatuur gemonteerd op treinen
toepassingsapparatuur gemonteerd op vliegtuigen, helikopters
toepassingsapparatuur gemonteerd op boten
installaties waarmee middelen worden geïnjecteerd in het gietwater door middel van een doseerunit
Keuring elke 6 jaar verplicht:
mechanisch voortbewogen spuitapparatuur met neerwaartse richting spuitvloeistof voor buitentoepassingen met spuitboombreedte van 3 meter of minder
laag volume ruimte behandelingsapparatuur (LVM en fog apparatuur)
niet-hand- of ruggedragen toepassingsapparatuur voor middelen in vaste vorm zowel voor volvelds als strokentoepassingen (granulaatstrooiers)
niet-hand- of ruggedragen onkruidstrijkers
toepassingsapparatuur voor verdelen van middelen op een product op een transportband (Mafex, poederapparaten)
Keuring niet verplicht:
alle typen handgedragen toepassingsapparatuur
alle typen ruggedragen toepassingsapparatuur. Met of zonder (benzine of elektro)motor en met of zonder ventilator. Zowel toepassingsapparatuur voor middelen in vloeibare of vaste vorm
alle typen mens voortgeduwde en aangedreven toepassingsapparatuur
Uw medewerkers en u moeten veilig en gezond kunnen werken. De Arbowet stelt dit (in algemene termen) verplicht. Dit is ook van belang als u gewasbeschermingsmiddelen toepast op uw bedrijf.
Als u gewasbeschermingsmiddelen toepast op uw bedrijf, kunt u verschillende maatregelen nemen om uw medewerkers en uzelf te beschermen. Een overzicht van persoonlijke beschermingsmaatregelen en andere veiligheidsmaatregelen vindt u in de Arbocatalogus voor Agrarische en groene sectoren.
Check: welke licentie heb ik nodig om gewasbeschermingsmiddelen te mogen gebruiken?
Iedereen die met professionele gewasbeschermingsmiddelen werkt moet een bewijs van vakbekwaamheid (ook wel: licentie) hebben. Er zijn verschillende soorten licenties, en het kan per persoon en functie verschillen welke licentie nodig is. Beantwoord onderstaande vragen om te zien welke licentie u moet hebben.
U heeft de Licentie uitvoeren gewasbescherming nodig om gewasbeschermingsmiddelen te mogen gebruiken. Met deze licentie mag u ook gewasbeschermingsmiddelen kopen en op voorraad hebben.
De volgende licenties voldoen ook:
Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming
Licentie adviseren gewasbescherming
Vraag de licentie aan als u deze nog niet heeft. Dit kan bij Bureau Erkenningen.
U heeft de Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming nodig om gewasbeschermingsmiddelen te mogen gebruiken. Met deze licentie mag u ook gewasbeschermingsmiddelen kopen en op voorraad hebben.
De volgende licentie voldoet ook:
Licentie adviseren gewasbescherming
Vraag de licentie aan als u deze nog niet heeft. Dit kan bij Bureau Erkenningen.
Of uw medewerkers een licentie nodig hebben, hangt af van hun werkzaamheden.
Daarnaast moet op uw bedrijf iemand aanwezig zijn met de Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming. U of een van uw medewerkers moet deze licentie hebben.
Doen uw medewerkers alleen eenvoudige handelingen?
Dan hebben zij geen licentie nodig, maar wel een veiligheidsinstructie. Ga naar de volgende vraag voor meer informatie over eenvoudige handelingen en de veiligheidsinstructie.
Doen uw medewerkers spuitwerkzaamheden?
Dan hebben zij de Licentie uitvoeren gewasbescherming nodig. Ga naar de laatste vraag voor meer informatie.
Uw medewerkers hebben geen licentie nodig als zij alleen eenvoudige handelingen met gewasbeschermingsmiddelen uitvoeren. Dan is een veiligheidsinstructie voldoende. Daarnaast moet er op uw bedrijf iemand aanwezig zijn met de Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming.
U of een van uw medewerkers moet in het bezit zijn van een geldige Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming. Met deze licentie mag u ook gewasbeschermingsmiddelen kopen en op voorraad hebben.
Uw medewerkers hebben de Licentie uitvoeren gewasbescherming nodig als zij gewasbeschermingsmiddelen toepassen. Daarnaast moet er op uw bedrijf iemand aanwezig zijn met de Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming.
U of een van uw medewerkers moet in het bezit zijn van een geldige Licentie bedrijfsvoeren gewasbescherming. Met deze licentie mag u ook gewasbeschermingsmiddelen kopen en op voorraad hebben.
Kijk voor meer informatie op de website van Bureau Erkenningen. Deze organisatie geeft de vakbekwaamheidsbewijzen uit. Ook hier kunt u snel uitzoeken welke licentie u nodig heeft door een aantal vragen te beantwoorden.
In de toelatingendatabank van het Ctgb kunt u zien of een middel voor professioneel gebruik of niet-professioneel gebruik is. Kijk bij het betreffende middel in het toelatingenbesluit.
U heeft een bewijs van vakbekwaamheid nodig om professionele gewasbeschermingsmiddelen te mogen gebruiken, en ook om ze te mogen verkopen, distribueren of opslaan.
