Inspectieresultaten vrijstellingen kersenteelt 2024

In het kort

Wij houden toezicht op het gebruik van vrijstellingen op basis van artikel 38 Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden. In 2024 voerden we inspecties uit bij 30 kersentelers om te controleren hoe zij omgingen met de vrijstelling voor Exirel en Tracer. Het ging om een aselecte groep telers. We controleerden ook of de telers zich aan de overige wet- en regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen hielden.

Bij elke teler voerden we een fysieke en administratieve inspectie uit. Daarnaast namen we gewasmonsters. Deze analyseerden we in het laboratorium. Zo konden we controleren welke gewasbeschermingsmiddelen er waren gebruikt.

Inspectieresultaten algemeen

De inspecties gaven het volgende resultaat:

• 7 inspecties waren akkoord
• 12 inspecties waren niet akkoord omdat de teler zich niet aan de toepassingsvoorwaarden van de vrijstelling hield
• 11 inspecties waren niet akkoord vanwege andere overtredingen

Dit betekent dat 23% van de inspecties akkoord waren en 77% niet akkoord.

Inspectieresultaten vrijstellingen

In 2024 zijn aan de fruitteelt vrijstellingen verleend voor de volgende insecticiden:

• Exirel met de werkzame stof cyantraniliprole
• Tracer met de werkzame stof spinosad

Deze middelen bieden bescherming tegen de Suzuki-fruitvlieg. Sinds 2015 worden deze middelen jaarlijks vrijgesteld op basis van artikel 38 Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

Toepassingsvoorwaarden Exirel en Tracer

Beide vrijstellingen hebben strenge toepassingsvoorwaarden. De teler moet bijvoorbeeld maatregelen nemen tegen drift (verwaaiing). Deze maatregelen zijn nodig om in het water levende organismen, bijen en andere insecten te beschermen.

Exirel mag niet worden gebruikt in grondwaterbeschermingsgebieden. Dit is om het grondwater te beschermen. In 2024 is er een nieuwe toepassingsvoorwaarde voor Exirel bij gekomen. Het gaat om een periodieke voorwaarde, ook om het grondwater te beschermen. In de teelt van kers mag het middel op zijn vroegst in het 3e kalenderjaar na de laatste toepassing op hetzelfde perceel worden toegepast. In de tussenliggende periode mogen er geen andere middelen op basis van cyantraniliprole worden toegepast.

Vanwege de strenge eisen zijn Exirel en Tracer onder gecontroleerde distributie vrijgesteld. De teler moet van tevoren aan de distributeur melden dat hij of zij de middelen wil kopen. Hierbij moet de teler aantonen dat het bedrijf voldoet aan de gestelde eisen voor drift voor zowel Tracer en Exirel en de periodieke beperking voor Exirel. De controles bij de distributie zijn geen onderdeel van de bedrijfsinspecties bij kersentelers.

20 kersentelers gebruikten Exirel of Tracer

De kersentelers werden aselect gekozen. Dit betekent dat we de inspecties uitvoerden bij willekeurige bedrijven. Tijdens de inspecties bleek dat 20 van de 30 bedrijven gebruikmaakten van een of beide vrijgestelde middelen.

Van de 20 inspecties waren er 4 akkoord. Bij 16 van de 20 bedrijven constateerden we een of meerdere overtredingen.

• 4 bedrijven pasten de vrijstellingen correct toe, maar hadden andere overtredingen gemaakt.
• 12 bedrijven hielden zich niet aan de toepassingsvoorwaarden voor een of beide vrijstellingen.

Dit betekent dat 40% van de telers zich aan de toepassingsvoorwaarden voor de vrijstellingen hield.

Overtredingen

Bij de 12 bedrijven die zich niet aan de toepassingsvoorwaarden hielden zagen we de volgende overtredingen:

• 2 bedrijven hielden zich niet aan de periodieke voorwaarde van Exirel.
• 1 bedrijf hield zich niet aan het verbod van Exirel in grondwaterbeschermingsgebieden.
• 12 bedrijven hielden zich niet aan de drifteisen van Tracer en/of Exirel.

Inspectieoordeel	Exirel	Exirel en Tracer	Tracer	Totaal
Akkoord	-	1	7	8
Niet akkoord	2	4	6	12
Totaal	2	5	13	20

Inspectieresultaten overige overtredingen

Bij de inspecties keken we niet alleen naar het gebruik van Exirel en Tracer. We controleerden ook of de kersentelers zich aan andere regels voor gewasbescherming hielden. We constateerden verschillende overtredingen, zoals:

• het op voorraad hebben en het gebruik van niet toegelaten middelen
• onjuiste spuitadministratie
• geen geldig bewijs van vakbekwaamheid
• gebruik van ongekeurde spuitapparatuur

Van de 30 inspecties waren er 11 niet akkoord vanwege dit soort overtredingen.

Gebruik niet toegelaten middelen

We controleerden bladmonsters op de aanwezigheid van werkzame stoffen van gewasbeschermingsmiddelen. Hierbij troffen we 2 stoffen aan die niet in de teelt zijn toegelaten: emamectine en deltamethrin. Ook vonden we een stof die niet in Europa is toegelaten: indoxacarb. Mogelijk zijn deze middelen ingezet tegen de Suzuki-fruitvlieg, als alternatief voor de vrijgestelde middelen.

Niet toegelaten insecticiden	Aantal inspecties
Indoxacarb	3
Emamectine	4
Deltamethrin	2

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. Bij overtredingen hebben we de volgende interventies toegepast:

• 6 officiële waarschuwingen
• 21 rapporten van bevindingen, op basis hiervan kan een boete worden opgelegd

Bij enkele bedrijven hebben we 2 interventies opgelegd, omdat de ernst van de overtredingen verschilde.

Wilt u meer informatie over de naleving van de regelsin de fruitteelt? Een algemeen beeld vindt u in de resultaten toepassingsinspecties 2023.

Vervolgaanpak

De NVWA gaat over deze cijfers in gesprek met de stakeholders, waaronder de sectorvertegenwoordigers, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN).