Blauwtong

Let op: zijn uw dieren gevaccineerd tegen blauwtong maar vertonen ze toch duidelijk merkbare symptomen van blauwtong? En is deze besmetting bevestigd via bloedonderzoek? Meld dit dan bij het Bureau Diergeneesmiddelen van het CBG.

Wat is blauwtong?

Blauwtong is een dierziekte die wordt veroorzaakt door het blauwtongvirus (BTV). Het virus komt onder meer voor bij:

• schapen, geiten en runderen
• kameelachtigen, zoals kamelen, dromedarissen, lama's en alpaca’s
• hertachtigen, zoals herten, elanden en rendieren
• muskusherten
• dwergherten
• giraffen en okapi’s

Ook andere herkauwers kunnen besmet worden. De besmettingen komen door de beet van kleine muggen (knutten) die besmet zijn met het virus.

Kunnen mensen blauwtong krijgen?

Blauwtong is geen zoönose en kan niet overgaan van dier op mens.

Blauwtong in Nederland

Sinds september 2023 zijn er besmettingen met het blauwtongvirus vastgesteld. De laatste keer dat dit virus in Nederland voorkwam was in 2009.

Bekijk hieronder de kaart met het aantal blauwtongbesmettingen per woonplaats. De kaart wordt wekelijks bijgewerkt. Als het om klinisch positieve meldingen gaat, dan hebben we het over direct zichtbare symptomen van een dierziekte. De ziekte wordt dan gemeld zonder dat er bloedonderzoek naar is gedaan.

Meldplicht blauwtong

Er geldt een meldplicht voor blauwtong. Veehouders of dierenartsen moeten het melden als ze vermoeden dat hun dieren mogelijk blauwtong hebben. Hieronder leest u hoe u moet melden. 

Melding over dierentuindieren

Houdt u dierentuindieren? Meld een verdenking van blauwtong dan bij de NVWA. Neem hiervoor contact op met het Landelijk meldpunt dierziekten: 045 - 546 31 88.

Melding over andere dieren

Gaat het niet om dierentuindieren, maar om andere diersoorten zoals schapen, melkgeiten, alpaca’s of runderen? Als dierhouder heeft u 2 opties om aan uw meldplicht te voldoen:

1. Uw dierenarts maakt bij een vermoeden van een besmetting gebruik van EW-diagnostiek (uitsluitingsdiagnostiek). Hierbij neemt uw dierenarts bloed af bij uw dieren en stuurt deze monsters naar Wageningen Bioveterinary Research (WBVR), onderdeel van Wageningen University & Research (WUR). Uw dierenarts maakt hierbij gebruik van een monsterformulier. Per bedrijf kunnen maximaal 3 monsters worden ingestuurd per diersoort. Het nemen van de monsters heeft geen consequenties voor uw bedrijf. Het bedrijf gaat niet op slot én er worden geen laboratoriumkosten in rekening gebracht.
2. U besluit, in overleg met uw dierenarts, om geen bloedonderzoek te doen. U of uw dierenarts moet de verdenking van blauwtong alsnog melden bij de NVWA. Hierbij kunt u gebruik maken van ons meldformulier voor blauwtong. Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met het Landelijk meldpunt dierziekten: 045 - 546 31 88.

Het is belangrijk dat u een mogelijke besmetting direct meldt. Hierdoor kunnen wij de verspreiding van de ziekte goed monitoren.

In de Meldwijzer Dierziekten kunt u per diersoort zien welke meldprocedure van toepassing is.

Hoe kan ik blauwtong bij dieren herkennen?

Alleen bij dieren die erg ziek zijn kleurt de tong blauw. Andere symptomen van blauwtong zijn:

• hoge koorts
• veel speeksel aanmaken, kwijlen
• zwelling van de kop, ook van tong en lippen
• pijn en ontsteking van de kroonrand bij de hoeven
• niet meer eten
• veel liggen
• kreupel lopen
• met een bolle rug staan om de pijn in de poten te verlichten

Als gevolg van deze symptomen kunnen dieren overlijden. Vooral schapen hebben veel last van de ziekte. Infecties bij andere dieren zoals runderen en geiten verlopen vaak met minder ernstige verschijnselen. Besmette runderen hebben vaak wel veel virus in het bloed en het virus blijft ook langer in het bloed. Daardoor is er meer risico dat runderen het virus verspreiden.

Wat kan ik doen om ervoor te zorgen dat blauwtong zich niet verspreidt?

Vermoedt u dat uw dieren besmet zijn? Neem hiervoor contact op met uw eigen dierenarts. Deze is op de hoogte van de meldprocedure. Zet de dieren die misschien besmet zijn apart en scherm ze af van de andere dieren. Wij adviseren u om geen dieren te verplaatsen van of naar uw bedrijf. Er is dan minder risico dat de ziekte zich verspreidt.

Vaccinatie tegen blauwtong

De minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur heeft door middel van een versnelde procedure drie vaccins tegen het blauwtongvirus goedgekeurd voor gebruik. De vaccins zijn voor zowel schapen als runderen beschikbaar. Vaccinatie tegen blauwtong is in Nederland niet verplicht. Veehouders mogen zelf bepalen of zij dit willen. Meer informatie hierover vindt u op de website van de Rijksoverheid.

Melden bijwerkingen

Om meer inzicht te krijgen in de veiligheid en werkzaamheid van deze vaccins tegen het blauwtongvirus, is het belangrijk dat dierenartsen en dierhouders vermoedelijke bijwerkingen of gebrek aan werkzaamheid melden bij het Bureau Diergeneesmiddelen van het CBG.

Zijn uw dieren gevaccineerd maar vertonen zij toch duidelijk merkbare symptomen van een besmetting met blauwtong? En is deze besmetting bevestigd via bloedonderzoek? Dan moet uw dierenarts dit melden via het Europees formulier voor melding van een (vermoedelijke) bijwerking van diergeneesmiddelen. U kunt ook zelf melding doen. Vermeld hierbij ook relevante gegevens zoals de uitslag van het bloedonderzoek.

Gevolgen voor export en verplaatsing binnen de EU

Sinds 5 september 2023 heeft Nederland geen vrijstatus meer voor blauwtong. Dit kan effect hebben op verplaatsing binnen de EU of de export van dieren en dierlijke producten. De regels per land en product of dier vindt u in de NVWA-exportassistent.

Waar kan ik terecht met vragen?

Heeft u vragen over de dierziekte blauwtong? Neem dan contact op met uw dierenarts. Heeft u vragen over hoe wij blauwtong bestrijden? Neem dan contact met ons op.