Inspectieresultaten Acrylamide in ontbijtkoek, kruidnoten, speculaas en andere koeksoorten 2023
Acrylamide kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarom zijn er referentiewaarden (een soort streefwaarden) voor acrylamide in levensmiddelen. De NVWA onderzoekt ieder jaar verschillende voedingsmiddelen om te beoordelen of die voldoen aan de referentiewaarde. In 2023 onderzochten we verschillende bakkersproducten, waaronder ontbijtkoek, kruidnoten, kruidnoten, speculaas.
In het kort: in ontbijtkoek zit vaak te veel acrylamide
In 2023 bezochten wij 91 bakkerijen. We bemonsterden 180 verschillende producten en lieten deze onderzoeken in het laboratorium. Het gehalte aan acrylamide viel over het algemeen binnen de referentiewaarden. Alleen bij ontbijtkoek (ook wel: peperkoek) was dit anders. Bij meer dan de helft van de 42 stukken ontbijtkoek kwam het acrylamide-gehalte boven de referentiewaarden uit.
Inspectieresultaten
Acrylamide ontstaat als zetmeelrijke producten op hoge temperaturen verhit worden. Bakkers zijn net als andere ondernemers in de voedselketen verplicht om het gehalte aan acrylamide in hun producten zo laag mogelijk te houden. Daarom moeten ze risicobeperkende maatregelen nemen.
De referentiewaarden voor acrylamide staan in de Europese Acrylamideverordening (Verordening (EU) 2017/2158). In onderstaande tabel kunt u zien wat de referentiewaarden zijn voor de producten die wij dit jaar hebben onderzocht.
| Levensmiddel | Referentiewaarde |
|---|---|
| Ontbijtkoek/peperkoek | 800 µg/kg |
| Kruidnoot | 350 µg/kg |
| Speculaas | 350 µg/kg |
| Overige koeksoorten | 300 - 350 µg/kg |
We onderzochten verschillende soorten bakkerswaren. Deze waren volgens het etiket of de ondernemer ambachtelijk bereid. In de tabel hieronder kunt u zien om hoeveel producten het ging en hoe vaak de referentiewaarden werden overschreden. De 28 producten die niet aan de eisen voldeden waren afkomstig van 28 verschillende bakkerijen.
| Levensmiddel | Totaal | Voldoet | Voldoet niet | Percentage dat niet voldoet |
|---|---|---|---|---|
| Ontbijtkoek/peperkoek | 42 | 20 | 22 | 52% |
| Kruidnoot | 30 | 28 | 2 | 7% |
| Speculaas | 48 | 45 | 3 | 6% |
| Overige koeksoorten | 60 | 59 | 1 | 2% |
De producten in de tabel zijn gegroepeerd op basis van uiterlijke kenmerken. We noemen dit expliciet omdat kruidnoten soms ook pepernoten genoemd worden.
Hoe hebben wij gehandhaafd?
De referentiewaarden zijn geen wettelijke limieten. Ondernemers zijn dus niet in overtreding als het acrylamide-gehalte in hun producten boven dereferentiewaarden uitkomt. Wel zijn ze verplicht om risicobeperkende maatregelen te nemen.
Wij hebben de betreffende bakkerijen geïnformeerd dat dat het acrylamide-gehalte in de bemonsterde producten hoger was dan het referentieniveau. Zij kunnen hun werkwijze aanpassen. Daarnaast hebben we de brancheverenigingen verzocht hun leden te informeren over de resultaten van dit onderzoek.
Vervolgaanpak
Bij dit onderzoek zagen we relatief veel afwijkingen bij ontbijtkoek/peperkoek. Daarom doen we in 2024 opnieuw onderzoek naar acrylamide in ontbijtkoek/peperkoek. Daarnaast gaan we mogelijk nog andere levensmiddelen onderzoeken.