Toezicht in het slachthuis "Uiteindelijk bleek Gosschalk een kans voor verbetering"
Begin juli 2021 schorste de NVWA de slachthuiserkenning van Exportslachterij Gosschalk. Via undercoverbeelden van een medewerker van stichting Varkens in Nood, die er een maand lang filmde, kwamen misstanden aan het licht. Er bleek sprake te zijn van zware dierenwelzijnsovertredingen. Het slachtproces moest voorlopig stoppen. Sinds begin februari 2022 staat de roodvlees-slachterij in Epe weer onder permanent toezicht. Wat gebeurde er in de tussentijd, en hoe kijken de betrokkenen erop terug?
Judith Enting, senior toezichthoudend dierenarts roodvlees bij team 3 Veterinaire keuring & exportcertificering noord heeft een ondersteunende en begeleidende rol. Zij is het eerste aanspreekpunt bij vragen vanuit de collega-toezichthoudend dierenartsen. Negen slachthuizen, waarvan Gosschalk de grootste is, vallen onder toezicht van het team.
Voor de NVWA betekende Gosschalk, maanden later terugkijkend, een kans op verbetering, denkt Enting. Daar ging het nodige aan vooraf. "We werden als team geconfronteerd met de beelden door Varkens in Nood. We schrokken heel erg. Het was veel erger dan verwacht. Het waren geen incidenten; het bleek structureel. Sommige medewerkers bleken elkaar erop te wijzen als wij in de buurt waren, ze pasten hun gedrag aan op onze aanwezigheid."
Vergrootglas
De slachterij lag al bij het team onder een vergrootglas op dierenwelzijnsvlak. Medewerkers werden al aangesproken op gedrag, en rapporten van bevindingen werden al opgemaakt. Veel mensen denken dat permanent toezicht betekent dat de NVWA alles kan zien, maar dat klopt niet. Eén dierenarts doet de levende keuring van de dieren die worden aangevoerd, een ander houdt toezicht op het slachtproces en de keuring van de karkassen. "Op een groot bedrijf zijn er delen waar je minder goed zicht op hebt. Als je vooraan dieren keurt, zie je niet wat er achterin een stal gebeurt. Ook kan het zijn dat we niet aanwezig waren wanneer dingen gebeurden. Een slachthuis vraagt een keuring aan, dus ze weten precies wanneer we wel of niet aanwezig zijn. Na het aflopen van tijdsblok waarin de levende keuring plaatsvindt, gaat het slachtproces nog door. De dierenarts voor de geslachte keuring staat in de slachthal. Wat er ‘op stal’ gebeurt, zie je dan niet." Een van de eisen na publicatie van de beelden van Varkens in Nood was het opnieuw beoordelen van cameraposities. Maar ook een camera die alles registreert, biedt nog geen garantie dat je alles ziet. "Dat is onmogelijk. Uiteindelijk zien we maar een klein deel van duizenden uren aan opgenomen beelden."
Verbetering
Eind augustus werd de schorsing opgeheven, en bleef het bedrijf onder verscherpt toezicht staan. Alleen met een gedegen plan van aanpak waarmee wordt aangetoond dat dierenwelzijn geborgd is, mocht slachten worden hervat. Ondanks het doorvoeren van verbeteringen om dierwelzijn te waarborgen, bleken de inspanningen nog niet voldoende voor regulier toezicht. Het verscherpt toezicht werd begin december verlengd. Begin februari viel Gosschalk weer onder het reguliere toezicht; de noodzakelijke verbeteringen waren doorgevoerd.
Terugkijkend op Gosschalk dringen zich "heel veel gevoelens" op, vertelt Enting. "We zien nu een enorme verbetering. Van de ontvangst van de dieren tot aan de slacht is het dierenwelzijn verbeterd. Er zijn duidelijke werkinstructies en medewerkers houden zich eraan. Zo nodig corrigeren medewerkers elkaar. Gosschalk is continu bezig met het doorvoeren van veranderingen en ze experimenteren veel om te kijken wat beter kan. Nu weegt het dierenwelzijn zwaarder dan het slachttempo. Dat lijkt logisch, maar tempo is iets dat in veel slachthuizen heilig is. In de hele naleving van processen, zoals hygiëne, zien we ook een positieve verandering. Als team hebben we dit aangegrepen als een kans om dingen te verbeteren. En dat is ook gelukt."