Toezicht op aanvoer en tracering van vis bij afslag en handel 2017-2020

De inspecties focussen zich vooral op vaartuigen uit de demersale visserij (zoals tong, schol, rode poon), maar ook op de kleinschalige visserij. Daarbij gaan wij (deels) risicogebaseerd te werk. De controle richt zich op zowel vaartuigen die onder de Nederlandse vlag varen als op vaartuigen die onder de vlag van andere lidstaten varen en via Nederlandse afslagen en handelaren hun vis verkopen. Inspecties worden uitgevoerd bij Nederlandse handelaren en op Nederlandse visafslagen.

Regelgeving aanvoer en tracering

Inspecties focussen op de naleving van de regels uit het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) en de Europese regelgeving. De Europese regels zijn vastgelegd in de Visserijwet 1963 en de onderliggende nationale regelgeving zoals de Uitvoeringsregeling Zeevisserij. GVB-regels op deze pagina gaan met name over het correct aanvoeren van vis, inclusief de juiste traceringseisen van het vaartuig over een specifieke partij vis, minimummaten en toepassing van de klassenindeling.

Relevante Europese regelgeving is onder andere:

• Verordening (EU) nr. 1380/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2013 inzake het gemeenschappelijk visserijbeleid.
• Verordening (EG) nr. 1224/2009 van de Raad van 20 november 2009 tot vaststelling van een communautaire controleregeling die de naleving van de regels van het gemeenschappelijk visserijbeleid moet garanderen.
• Uitvoeringsverordening (EU) nr. 404/2011 van de Commissie van 8 april 2011 houdende bepalingen voor de uitvoering van Verordening (EG) nr. 1224/2009 van de Raad.
• Verordening (EU) nr. 2019/1241 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende de instandhouding van visbestanden en de bescherming van mariene ecosystemen door middel van technische maatregelen.
• Verordening (EU) nr. 2020/123 van de Raad van 27 januari 2020 tot vaststelling, voor 2020, van de vangstmogelijkheden voor sommige visbestanden en groepen visbestanden welke in de wateren van de Unie en, voor vissersvaartuigen van de Unie, in bepaalde wateren buiten de Unie van toepassing zijn.
• Verordening (EG) nr. 2406/96 van de Raad van 26 november 1996 houdende vaststelling van gemeenschappelijke handelsnormen voor bepaalde visserijproducten.

Inspecties bij visafslagen

Naast inspecties bij aanlanding en het vervoer van visserijproducten controleren wij regelmatig de visafslagen zelf. Deze inspecties richten zich met name op het naleven van traceringseisen, de aanwezigheid van verboden vissoorten zoals zalm en zeeforel en het correct wegen en indelen van de vis.

Wanneer een afslag wordt gecontroleerd inclusief de daarbij aanwezige vis, wordt dit als een inspectie geregistreerd. Dit is onafhankelijk van het aantal vissersvaartuigen waarin vis aanwezig is. Dit kunnen meerdere vissersvaartuigen zijn. Als tijdens een dergelijke inspectie iets blijkt te ontbreken, dan wordt een overkoepelende inspectie geregistreerd en als 'niet akkoord' bevonden. Voor elk vaartuig waarbij is geconstateerd dat iets ontbreekt, wordt nog een aparte inspectie geregistreerd en ook 'niet akkoord' bevonden. Deze inspecties kunnen dus niet los van elkaar gezien worden. Door alleen naar de cijfers op afslagniveau te kijken, wordt het beeld van het overtredingspercentage vertroebeld. We moeten naar het gehele plaatje kijken, inclusief de gegevens op kotterniveau.

In sommige gevallen is de inspecteur gericht bezig met de inspectie van een vaartuig, bijvoorbeeld op basis van signalen of een risicoanalyse. Dan wordt die inspectie geregistreerd op vaartuigniveau, maar niet op afslagniveau. Zo'n inspectie kan dus op akkoord worden gezet, terwijl dat niet het geval hoeft te zijn voor de afslag inspectie.

De naleving van aanvoer en tracering in de afslag ligt in vrijwel de hele periode boven de 95 procent. Dit betekent dat van 2017 tot en met 2020 in ruim 95 procent van de gevallen geen onregelmatigheden zijn geconstateerd op afslagen bij de aanwezige vis, los van hoeveel kotters op dat moment vis hadden aangeleverd.

Zoals te verwachten valt ligt het percentage niet akkoord bevonden inspecties bij kotters aanmerkelijk hoger. Deze inspecties vinden immers gericht plaats na bepaalde constateringen op de afslag. Het uitgangspunt voor het opleggen van maatregelen is ons specifieke interventiebeleid zeevisserij. Wanneer een maatregel is afgebroken betekent dit dat er verder geen maatregel is genomen, ondanks dat de inspectie niet akkoord is bevonden. Als de maatregel ontbreekt, is er geen specifieke maatregel geregistreerd die wij automatisch kunnen ontsluiten. Meestal gaat het dan om een mondelinge waarschuwing, die niet als officiële maatregel telt.

De opgelegde maatregelen betreffen relatief vaak het in beslag nemen van visserijproducten: in totaal 20 keer van 2017 tot en met 2020. Dit heeft te maken met de aard van de overtreding. Als er te kleine vis voor menselijke consumptie (bijvoorbeeld door deze te mengen met maatse vis) of verboden vissoorten worden aangetroffen, dan wordt deze vis uit de handel gehaald.

Inspecties naar aanvoer en tracering worden niet alleen op de afslag uitgevoerd, maar ook bij vishandelaren. Er gaan echter veel minder leveringen direct na aanlanding naar handelaren dan naar de afslag. Nederland kent geen wettelijke veilplicht, al hebben de Nederlandse producentenorganisaties wel een veilplicht afgesproken. Figuur 4 toont de uitgevoerde inspecties bij de handel.

Ondanks dat er meer leveringen naar de afslag gaan, is er in 2017 relatief veel bij handelaren gecontroleerd. Dit heeft te maken met een specifiek project gericht op de tracering van vis dat in dat jaar heeft plaatsgevonden.

Het aantal maatregelen ontbreekt in veel gevallen, waarschijnlijk omdat het hier om mondelinge waarschuwingen en vooral kleine overtredingen gaat. In 2019 heeft een specifiek project gedraaid gericht op de handelsnormen. Daarbij zijn 7 inspecties uitgevoerd op visserijproducten die direct van het vaartuig aan de handel zijn geleverd. Daaruit bleek dat men zich regelmatig niet hield aan de handelsnormen-indeling op verzoek van de afnemer. Vis die via visafslagen wordt verhandeld, wordt door private controle-instanties gecontroleerd op de handelsnormen-indeling.

Risico's bij aanvoer en tracering

De percentages van overtredingen in dit deel van de keten zijn relatief laag, zeker in relatie tot de grote hoeveelheid vis die omgaat op de afslag. Dit heeft onder andere te maken met het toezicht en de grote pakkans bij het begaan van overtredingen. De signalen tijdens de coronacrisis wijzen op meer overtredingen zodra de inspecteurs er niet zijn. Het toezicht bij het aanlanden moet versterkt worden en de zwakke plekken in de keten zitten voornamelijk in het proces van aanlanden en het vervoer.

Risico's bij aanvoer en tracering zijn voornamelijk:

• Het wegwerken van zwarte (niet geregistreerde) vis op het moment dat er geen inspecteur aanwezig is.
• De aanwezigheid van ondermaatse (BMS) vis tussen marktwaardige vis voor directe humane consumptie.
• De traceringseisen worden niet nageleefd door het niet correct voorzien van vaartuignummers bij de bijbehorende partijen vis.
• Er bestaat een kans dat er verboden vissoorten worden aangeboden voor de verkoop zoals zalm, zalmforel et cetera.