Aanlandplicht en hoeveelheid teruggeworpen vis 2016-2020

De vangst wordt aan boord geregistreerd en gewogen, en om verschillende redenen eventueel deels teruggegooid. De aanlandplicht moet verspilling terugdringen en vissers motiveren om hiervoor efficiënte vangstmethodes te gebruiken.

De aanlandplicht is tussen 2015 en 2019 fasegewijs ingevoerd. Zo kreeg de visserij tijd en gelegenheid om vaartuigen en vistuigen aan te passen. Er zijn uitzonderingen op de aanlandplicht voor die gevallen waar de bijvangst laag is of als veel van de vis in het algemeen de teruggooi overleeft. Bijvangst is de extra vangst die in het net belandt naast de doelsoorten waarop gevist wordt.

De aanlandplicht geldt alleen voor gequoteerde soorten. Daarnaast is er voor deze vissoorten een minimuminstandhoudingsreferentiegrootte ingesteld. Deze grootte is bepaald op het principe dat vissen zich voldoende moeten kunnen reproduceren voordat ze gevangen worden.

De vissen die te klein zijn, mogen na het aanlanden niet voor directe menselijke consumptie worden verkocht. Wel kunnen ze verwerkt worden tot bijvoorbeeld diervoeder. Het doel is om het vangen van te kleine exemplaren van gequoteerde vissoorten te ontmoedigen.

Wet- en regelgeving

De aanlandplicht is onderdeel van het Europese Gemeenschappelijk Visserijbeleid (1380/2013, EU, artikel 15). Deze plicht vereist dat alle vangsten van gequoteerde soorten worden aangeland en afgetrokken van de quota.

Dit zijn soorten waarvoor een zogenaamde Total Allowable Catch (TAC) geldt. De minimuminstandhoudingsreferentiegrootte is onderdeel van de technische maatregelen (2019/1241, EU, Artikel 18).

Deze grootte wordt regionaal bepaald en heeft tot doel om jonge exemplaren van mariene soorten te beschermen. Vis die te klein is, mag niet voor rechtstreekse menselijke consumptie worden verkocht.

De aanlandplicht geldt niet voor soorten met een visverbod. Deze mogen niet aan boord worden gehouden en moeten na vangst direct worden teruggezet in zee. Het terugzetten van verboden soorten moet worden geregistreerd in een logboek. Deze eis is gesteld om bij te dragen aan wetenschappelijke monitoring van deze soorten.

Vanaf 2019 geldt de aanlandplicht voor alle soorten met een TAC. Eventuele uitzonderingen op de aanlandplicht worden gebaseerd op aanbevelingen van regionale groepen van lidstaten. Om een uitzondering mogelijk te maken, vindt er eerst een ex ante-evaluatie door de Europese Commissie van de voorgestelde uitzondering plaats.

Als de uitkomst akkoord is, dan kunnen de gezamenlijke aanbevelingen worden omgezet in tijdelijke teruggooiplannen (discard plans). Deze plannen beschrijven de aanlandplichtige soorten, de besluiten over de vangstdocumentatie en de eventuele uitzonderingen op de aanlandplicht.

Teruggooiplannen

In de Europese teruggooiplannen staat welke uitzonderingen er op de aanlandplicht gelden. Voor sommige gequoteerde vissoorten geldt een vrijstelling op de aanlandplicht als veel van de gevangen vissen het teruggooien in zee overleeft. Dit moet wetenschappelijk in onderzoek zijn of wetenschappelijk vaststaan.

Daarnaast kan voor bepaalde vissoorten een de-minimis-vrijstelling gelden wanneer het moeilijk is om deze vissoorten meer selectief te vangen. Ook worden weleens vrijstellingen gegeven om onnodig hoge kosten als gevolg van de aanlandplicht te voorkomen.

Met ingang van 2020 geldt voor de garnalenvisserij een de-minimis-vrijstelling voor de bijvangst van vissen van alle gequoteerde soorten. Voor de boomkorvisserij met een maaswijdte van 80-99 mm en 100-119 mm geldt een uitzondering op de aanlandplicht voor ondermaatse schol. Deze uitzondering is ook gemaakt omdat Nederland meedoet met het onderzoek roadmap Fully Documented Fisheries.

Complexiteit teruggooi-plannen

Een voorbeeld van de complexiteit van uitzonderingen op de aanlandplicht betreft tong. Voor tong geldt in bepaalde gevallen een uitzondering op de aanlandplicht als deze gevangen wordt met ottertrawls (OTB).

Daaraan is de voorwaarde gekoppeld dat het vaartuig waarmee de tong gevangen wordt, niet langer is dan 10 meter. Ook mag het motorvermogen niet meer zijn dan 221 kW. Daarnaast mag de trekduur niet langer zijn dan 90 minuten, en de zee waarin de tong wordt gevangen mag ter plaatse niet dieper zijn dan 30 meter.

Als aan al deze voorwaarden wordt voldaan, dan hoeft een visser de gevangen ondermaatse tong niet verplicht aan te landen.

Data aanlanden

Vangstsamenstelling

Voor de invoering van de aanlandplicht is door de Europese Commissie per type visserijvaartuig en per type vistechniek onderzocht uit welke vissoorten van welke grootte de vangst gemiddeld genomen bestond (zie de pagina Vlootsamenstelling voor een beschrijving van deze visserijen).

Dit had ten doel om na te gaan in hoeverre vissers de aanlandplicht volgen. Dit onderzoek werd gedaan onder de titel 'last haul programme'. Bij een 'last haul controle' registreren de inspecteurs de complete vangst die er in de visnetten zit. Deze informatie wordt gerapporteerd aan het European Fisheries Control Agency (EFCA). Zo kan er een beeld worden gevormd van de vangstsamenstelling.

Registratie discards en BMS

In de Controle Verordening (1224/2009, EU, Artikel 33) werd met ingang van 2016 de registratiecode BMS (below minimum size: te klein) ingevoerd voor vissers voor het verplicht registreren van vis die kleiner is dan de minimuminstandhoudingsreferentiegrootte. Bij de registratie van een BMS duidt men de vissoort, de hoeveelheid en het vangstgebied aan.

Voor soorten waarvoor de aanlandplicht in principe geldt, maar die vanwege een uitzondering mogen worden teruggegooid, gelden vanaf 2016 bijzondere bepalingen. Per visreis moeten de teruggegooide hoeveelheden per soort worden ingeschat en genoteerd.

Ook voor soorten die niet onder de aanlandplicht vallen, geldt dat vissers per visreis in hun visserijlogboek moeten noteren welke hoeveelheden per soort zijn teruggegooid. Dit mogen zij baseren op een schatting.

Figuur 1, 2 en 3 geven inzicht in de hoeveelheid teruggegooide vis op basis van de door vissers geregistreerde aantallen.

Conclusie

De aanlandplicht is voor ons moeilijk handhaafbaar. Dit komt omdat er niet altijd een inspecteur aan boord van de vissersvaartuigen kan zijn. Dit wordt verergerd door de complexiteit van de teruggooiplannen en de uitzonderingen op de aanlandplicht.