Toezicht op tattooshops 2023

In het kort: goed desinfecteren vraagt nog altijd om aandacht

In 2023 hebben we 192 onaangekondigde inspecties uitgevoerd bij tatoeagestudio’s en salons voor permanente make-up. Hierbij hebben we 106 keer een waarschuwing of boete gegeven of een andere interventie toegepast. Dit is een percentage van 56%. Net als in voorgaande jaren ging het meestal om gebruik van een niet-toegelaten desinfectiemiddel of onjuist gebruik van desinfectiemiddelen. Bij de betreffende bedrijven hebben we ook herinspecties uitgevoerd. In vrijwel alle gevallen was de overtreding dan opgelost. Dit constateerden we bij 97% van de herinspecties.

We hebben 339 meldingen ontvangen, dit zijn er ongeveer evenveel als in 2022. Bij inspecties naar aanleiding van een melding hebben we 117 keer een waarschuwing of boete gegeven of een andere interventie toegepast. Dit is een percentage van 35%. Hierbij ging het vooral om het werken zonder vergunning. Ook dit gaf een vergelijkbaar beeld met vorig jaar.

Inspectieresultaten onaangekondigde inspecties

Bij de 192 onaangekondigde inspecties stelden we 429 tekortkomingen vast. We controleerden of de ondernemers voldeden aan de nieuwe eisen op het gebied van veilig en hygiënisch werken die de (Europese) veiligheidscode sinds januari 2022 stelt.

Een aantal nieuwe eisen vinden we wel belangrijk, maar er is geen acuut veiligheidsrisico als deze eisen niet worden nageleefd. Net als in 2022 hebben we in 2023 bij deze eisen zonder acuut veiligheidsrisico nog niet gehandhaafd. Wel hebben we de betreffende ondernemers er op gewezen als iets niet klopte. Is er toch sprake van een veiligheidsrisico? Dan handhaven we.

Tekortkomingen tattooshops 2023 per onderwerp	Zonder nieuwe eisen	Met nieuwe eisen
Nazorgproducten	10	29
Inrichting, netheid en algehele staat van de behandelruimte	8	8
Desinfecteren en desinfectiemiddelen	95	95
Handhygiëne en eisen aan de gebruikte handschoenen	55	55
Toestemmingsformulier én nazorginformatie	17	82
Gebruikte tatoeagematerialen zoals naalden en onderdelen van tatoeagemachines	31	31
Houdbaarheid en hygiëne van tatoeagekleurstoffen	13	129
Totaal	229	429

Het aantal tekortkomingen per deelonderwerp bleef ongeveer gelijk ten opzichte van voorgaande jaren. De regels voor de inktregistratie, in het verleden ook wel ‘het inktpaspoort’ genoemd, werden wel veel beter nageleefd.

Verbetering bij de inktregistratie

De inktregistratie is onderdeel van het toestemmingsformulier dat de klant moet ondertekenen. In dit onderdeel van het formulier staat informatie over de gebruikte tatoeage-inkt.

Met de inktregistratie ging het bij een derde van de studio’s fout. Vorig jaar was dit nog bij meer dan de helft van de locaties niet in orde. We verwachten dat dit percentage de komende jaren nog verder zal dalen. In 2024 verlopen namelijk de laatste vergunningen die nog volgens het oude systeem afgegeven zijn.

Nog altijd gebrekkige desinfectie in tattoostudio’s

Net als in voorgaande jaren desinfecteerden tatoeëerders ook in 2023 vaak niet op de juiste manier. Ze gebruikten desinfectiemiddelen die niet officieel zijn toegelaten of ze gebruikten de middelen niet op de juiste manier. Voor de werking is het juist belangrijk dat dat het middel is toegelaten én op de juiste manier gebruikt wordt. Daarom zijn we dit onderwerp anders gaan beoordelen. Bij een controle moet nu aan beide voorwaarden worden voldaan, anders treden we op.

Tekortkomingen desinfectie tattooshops in detail	2023	2022	2021
Handdesinfectans is een toegelaten middel voorzien van een N-nummer (toelatingsnummer) én wordt op de juiste manier gebruikt	17	26	4
Huiddesinfectans voor de te doorboren huid is voorzien van een RvG-nummer (toelatingsnummer) én wordt op de juiste manier gebruikt	54	64	36
Oppervlakte desinfectans is een toegelaten middel dat voorzien is van een N-nummer (toelatingsnummer) en effectief is tegen virussen én wordt op de juiste manier gebruikt	24	24	11

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Wij hebben gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. In totaal hebben we 106 interventies toegepast. Het ging bijna altijd om een officiële waarschuwing. Ook hebben we 1 keer een rapport van bevindingen opgemaakt. Op basis hiervan kan een boete en/of andere maatregel worden opgelegd. Deze aantallen zijn vergelijkbaar met voorgaande jaren.

Interventies bij onaangekondigde (hygiëne-)inspecties	2023	2022	2021
Geen interventie of alleen een opmerking	86	54	52
Waarschuwing	105	126	60
Rapport van bevindingen	1	8	4
Totaal	192	188	116

Als we overtredingen zien, dan moet de ondernemer deze direct beëindigen. Dit kan betekenen dat de werkzaamheden gestaakt moet moeten worden tot er een geldige vergunning is, of tot de ondernemer beschikt over de juiste materialen. Het kan zijn dat we de locatie later opnieuw (onaangekondigd) bezoeken, om te controleren of de ondernemer nu wel volgens de regels werkt. Maar het kan ook dat we aan een ondernemer vragen om informatie, foto's of bewijsstukken na te sturen. Als de situatie bij een herinspectie niet is opgelost, voeren we nóg een herinspectie uit.

In 2023 hebben we 108 herinspecties uitgevoerd. In vrijwel alle gevallen was waarschuwen voldoende om de situatie te verbeteren. 97% van de ondernemers waar we een herinspectie uitvoerden voldeed aan de eisen. Bij de overige ondernemers hebben we handhavend opgetreden en is er daarna nog een herinspectie uitgevoerd. Uiteindelijk was bij alle ondernemers de overtreding opgeheven.

Inspectieresultaten: inspecties na een melding

In 2023 hebben we van 339 meldingen ontvangen over tatoeëren en piercen. Deze kwamen van consumenten, ondernemers of collega's van de GGD. Dit zijn ongeveer evenveel meldingen als het jaar ervoor, en het ging om ongeveer evenveel meldingen per deelonderwerp. De meeste meldingen gingen over het werken zonder vergunning.

Bij 45% van de meldingen stelden onze inspecteurs vast dat deze gegrond waren. Helaas was het bij een groot deel van de meldingen niet mogelijk om een deze inhoudelijk te beoordelen. Dit was het geval bij 32% van de meldingen. Bijvoorbeeld omdat er onvoldoende informatie was aangeleverd. Bij anonieme meldingen is het ook niet mogelijk om deze informatie alsnog op te vragen.

Ontvangen meldingen in 2023	2023	2022	2021
Werken zonder vergunning of met een verlopen vergunning	276	225	177
Ondeskundig gebruik van tatoeagemateriaal op een vergunde locatie (overdracht naar GGD)	32	38	28
Onhygiënisch werken op een vergunde locatie (overdracht naar GGD)	12	14	11
Overschrijding leeftijdsnormen	8	15	8
Tatoeagekleurstof	11	10	3
Totaal	339	302	227

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Bij de meldingen die gegrond waren hebben wij gehandhaafd volgens ons interventiebeleid. In totaal hebben we 117 interventies toegepast.  In 66% van de gevallen ging het om een waarschuwing. We hebben 12 rapporten van bevindingen opgemaakt. Op basis hiervan kan een boete en/of andere maatregel worden opgelegd.  Dit is een vergelijkbaar beeld met het voorgaande jaar.

Oordeel en interventie naar aanleiding van een melding	2023	2022	2021
Niet gegrond	78	58	36
Geen beoordeling	109	104	87
Gegrond - geen maatregel	35	29	11
Gegrond - mededeling	4	3	7
Gegrond - waarschuwing	101	93	74
Gegrond - rapport van bevindingen	12	15	12
Totaal	339	302	227

Het beeld over meerdere jaren

De NVWA voert al meerdere jaren werkzaamheden uit op het gebied van tatoeëren en piercen. Om trends en ontwikkelingen door de jaren heen beter zichtbaar te kunnen maken, wordt dit toezicht sinds 2021 ieder jaar op dezelfde wijze uitgevoerd èn geregistreerd.

Meerjarenbeeld onaangekondigde hygiëne-inspecties

Door de jaren heen is het aantal tekortkomingen bij onaangekondigde hygiëne-inspecties stabiel hoog. Het gaat vooral mis bij het gebruik van desinfectiemiddelen, en hier zien we weinig tot geen verbetering. We zijn aan het onderzoeken welke methode het meest geschikt is om het aantal tekortkomingen terug te dringen. We zoeken hierbij de samenwerking met het RIVM en de regionale GGD’en.

Ondernemers houden zich wel steeds beter aan de nieuwe eisen uit de in 2022 bijgewerkte veiligheidscode. De GGD inspecteert steeds meer ondernemers op basis van deze veiligheidscode. Het effect hiervan zien wij in onze resultaten terug.

Meerjarenbeeld klachten en meldingen

De NVWA ontvangt naar verhouding veel meldingen op het gebied van tatoeëren en piercen. Op zich is dit niet verrassend: het gaat om een onderwerp dat bij veel consumenten leeft, de NVWA is als toezichthouder makkelijk te vinden èn we ontvangen collegiale meldingen van de GGD. Wel is het aantal meldingen na de stijging van 2021-2022 weer gestabiliseerd in 2022-2023. De verdeling tussen deelonderwerpen is ongeveer gelijk met voorgaande jaren.

Ieder jaar zijn er veel meldingen die onvoldoende informatie bevatten om deze inhoudelijke te kunnen beoordelen . Als meldingen anoniem zijn, is het ook niet mogelijk om verdere informatie op te vragen bij de melder. We zijn continu op zoek naar manieren om dit te verbeteren, maar doen ook een beroep op de melder om zo juist en volledig mogelijk te melden.

Vervolgaanpak

Voortzetten hygiëne-inspecties

Veilig en hygiënisch werken is erg belangrijk om de kans op complicaties bij het zetten van een tatoeage of piercing zoveel mogelijk te verkleinen. Om deze reden doen we ook in 2024 onaangekondigde hygiëne-inspecties bij tatoeagestudio’s. Met zo’n onverwachts bezoek krijgen we een goed beeld van hoe het er in een tattoostudio werkelijk aan toe gaat. Ondertussen verkennen we continu nieuwe methodes om ons toezicht zo effectief mogelijk te maken.

Onderzoek naar desinfectiemiddelen

Op het gebied van desinfectiemiddelen gaat het vaak fout. Het aantal tekortkomingen lijkt ook niet af te nemen. We hebben in 2023 in kaart gebracht waar de foute producten zijn ingekocht. Deze informatie kunnen we gebruiken om in de toekomst gericht in te grijpen.

(Europees) Onderzoek naar tatoeagekleurstoffen

In 2023 heeft de NVWA het initiatief genomen om een Europees handhavingsproject voor tatoeagekleurstoffen op te zetten. De nieuwe REACH-restrictie vormde hiervoor de aanleiding. In 2023 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2024 met een groot aantal EU-landen samen onderzoek te doen naar tatoeagekleurstoffen. Op die manier kunnen we in heel Europa de naleving op dit gebied verhogen.

Verkleinen aantal ongegronde en onvolledige meldingen

Meer dan de helft van alle meldingen is niet gegrond of kan niet beoordeeld worden. In 2023 is het niet gelukt om te onderzoeken hoe we dit aantal kunnen terugdringen. In 2025 gaan we onderzoeken hoe we de meldformulieren kunnen verbeteren.