Inspectieresultaten verbod op nicotinezakjes 2021-2022
In Nederland geldt een verbod op nicotinezakjes (ook wel: snus) met 0,035 mg of meer nicotine per zakje. Sinds november 2021 houdt de NVWA toezicht op dit verbod. Van november 2021 tot en met september 2022 voerden wij inspecties uit bij verschillende soorten bedrijven om te controleren of zij zich aan het verkoopverbod houden.
In het kort: Nicotinezakjes uit de handel houden of halen
In dit eerste jaar hebben we ons vooral gericht op het uit de handel houden of halen van nicotinezakjes (snus). Hiermee brachten we het verkoopverbod onder de aandacht van de belangrijkste aanbieders. Wij voerden inspecties uit bij:
- importeurs en groothandels
Hiermee konden we de belangrijkste aanvoer van nicotinezakjes naar Nederland stoppen. Grote importeurs halen geen nicotinezakjes meer naar Nederland en distribueren niet meer naar winkeliers. - internetbedrijven
Jongeren kopen nicotinezakjes onder meer via webshops en social media. Daarom keken we ook naar internetbedrijven. Meerdere webwinkels stopten met de verkoop aan Nederlandse consumenten. Bij verkoop via sociale media lieten we de betreffende accounts verwijderen. - de detailhandel
Hierbij richtten we ons vooral op winkels waar veel jongeren komen. De winkeliers die in overtreding waren kregen een boete. Ook haalden we de aangetroffen nicotinezakjes uit de handel.
Verder ontvingen we signalen van de politie en de douane over partijen nicotinezakjes die zij aantroffen. Ook deze informatie hielp ons om nicotinezakjes uit de handel te houden of te halen.
Inspectieresultaten: Nicotinezakjes aangetroffen bij importeurs, groothandels en (web)winkels
Wij doen risicogerichte inspecties. Daarom hebben we eerst naar importeurs en groothandels gekeken. Via deze bedrijven komen er veel nicotinezakjes naar Nederland. Daarna richtten we ons op verkooppunten voor jongeren, zoals webshops, social media-kanalen en winkels. Er zijn steeds meer signalen dat het gebruik van snus groeit onder jongeren, ondanks het verkoopverbod.
Importeurs en groothandels
Bij 4 grote importeurs/groothandels en een aantal andere bedrijven troffen we nicotinezakjes aan. Wij namen de zakjes in bewaring. Dat betekent dat deze niet meer verplaatst mochten worden totdat er een passende oplossing was.
De meeste bedrijven kozen ervoor de nicotinezakjes te laten vernietigen. 2 grote importeurs stuurden de nicotinezakjes naar een ander Europees land, waar verkoop van deze producten wel is toegestaan. In totaal zijn er circa 100.000 potjes nicotinezakjes uit de handel gehaald.
De 4 grote importeurs/groothandels informeerden hun afnemers over het verbod op nicotinezakjes. Ook gaven zij hun afnemers de opdracht om de voorraad nicotinezakjes niet meer te verkopen aan consumenten.
Internetbedrijven
We wezen internetbedrijven op het verbod op nicotinezakjes in Nederland. In sommige Europese landen is de verkoop van nicotinezakjes namelijk wel toegestaan. We brachten het verbod ook onder de aandacht bij de EU-lidstaten waar de betreffende internetbedrijven gevestigd waren.
Sommige websites waren al gestopt met de verkoop in Nederland. Na onze inspecties zijn nog eens 9 Nederlandse websites en 6 buitenlandse websites gestopt met de verkoop aan Nederlandse consumenten.
We keken ook naar diverse social media-kanalen, en zagen Nederlandse accounts die nicotinezakjes aanboden. Op ons verzoek zijn deze accounts verwijderd door de social media-platforms. In 2022 ging het om zo’n 200 accounts.
Detailhandel
Van juni tot en met september 2022 voerden we inspecties uit bij Nederlandse winkeliers. Eerst inventariseerden we bij welke winkels veel jongeren komen. Daarna selecteerden we 100 winkels, verspreid over Nederland. Het ging om verschillende soorten winkels, waaronder tankstations, horecazaken, tabakswinkels en supermarkten.
Bij 15 winkels troffen we nicotinezakjes aan. Deze haalden we uit de handel. De winkeliers kregen een boete.
Tabel 1: inspecties bij winkeliers
| sector | aantal inspecties | aantal overtredingen | percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Tankstations | 3 | 0 | 0% |
| Horeca | 6 | 0 | 0% |
| Tabaks- en gemakszaken | 41 | 10 | 24% |
| Supermarkten (geen keten) | 35 | 2 | 6% |
| Overig | 15 | 3 | 20% |
| Totaal | 100 | 15 | 15% |
Signalen van politie en douane
De politie en douane informeren ons als zij grote partijen nicotinezakjes aantreffen. Wij zorgen er dan voor dat de nicotinezakjes niet in de handel komen.
- De politie neemt grote partijen in beslag. Wij nemen de partij dan over en handelen de zaak af, zodat deze zakjes niet meer in Nederland in de handel worden gebracht. Dit jaar zat er onder meer een partij van zo'n 4.000 potjes met nicotinezakjes tussen.
- De douane geeft aan ons door welke bedrijven nicotinezakjes importeren. Soms houdt de douane de nicotinezakjes al tegen bij de grens. Anders voeren wij een inspectie uit bij het bedrijf als de nicotinezakjes bij het bedrijf zijn aangekomen. Dan nemen wij de nicotinezakjes in bewaring, zodat de zakjes niet meer in Nederland in de handel worden gebracht.
Vervolgaanpak: Risicogerichte inspecties
Wij blijven risicogerichte inspecties doen. Ook reageren we op meldingen van burgers, bedrijven, politie en douane. Onze inspecteurs letten bij inspecties van tabakswinkels en dergelijke ook op de aanwezigheid van nicotinezakjes. We treden op als we zien dat een bedrijf zich niet aan het verkoopverbod houdt.
We willen voorkomen dat nicotinezakjes worden aangeboden via social media. Zo willen we jongeren beschermen. Daarom blijven we in gesprek met social media-platforms. Als we een advertentie zien voor nicotinezakjes, laten we het account verwijderen.
Verder delen we onze resultaten en ervaringen met de andere EU-lidstaten. Niet alle Europese landen hebben nicotinezakjes verboden. Soms is het product zelfs gereguleerd. Dit maakt het lastig om de toestroom van nicotinezakjes naar Nederland helemaal te stoppen. Voor het terugdringen van het gebruik onder jongeren is het daarom ook belangrijk dat jongeren (en de mensen in hun omgeving) zich bewust zijn van de gevaren van deze producten.