Inspectieresultaten rookverbod op onderwijsterreinen 2021-2022
Terreinen bij scholen, universiteiten en andere onderwijsinstellingen moeten sinds augustus 2020 volledig rookvrij zijn. De NVWA houdt toezicht op de naleving van dit rookverbod. In de periode van maart 2021 tot en met juli 2022 inspecteerden wij 568 onderwijsinstellingen.
In het kort: rookverbod wordt goed gehandhaafd
Het rookverbod wordt goed gehandhaafd op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Bij onze inspecties zagen we 1 overtreding in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs was rookvrij. In het middelbaar en hoger (beroeps)onderwijs constateerden we 7 overtredingen van het rookverbod.
Scholen moeten het rookverbod niet alleen handhaven, maar zijn ook verplicht om te melden dat er een rookverbod geldt. Bijvoorbeeld door borden op te hangen. Scholen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs hebben het rookverbod minder goed aangeduid. Waarschijnlijk omdat veel van deze schoolterreinen al rookvrij waren voor het rookverbod in ging.
Inspectieresultaten: aanduiden van rookverbod kan beter
Sinds 2021 houden wij toezicht op de naleving van het rookverbod op de terreinen van onderwijsinstellingen. Vanwege de coronamaatregelen konden wij pas in maart 2021 starten met inspecties. Deze zijn afgerond in juli 2022.
In totaal hebben we 568 rookcontroles uitgevoerd op onderwijsterreinen van basisscholen, het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs, het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs.
Tabel 1: Aantal bezochte onderwijsinstellingen
| type onderwijsinstelling | aantal hoofdvestigingen* | aantal bezochte onderwijsinstellingen |
|---|---|---|
| Basisscholen | 6094 | 343 (5%) |
| Voortgezet onderwijs | 645 | 168 (26%) |
| Middelbaar beroepsonderwijs | 60 | 41 (68%) |
| Hoger beroepsonderwijs | 36 | 13 (36%) |
| Wetenschappelijk onderwijs | 18 | 3 (17%) |
| Totaal | 6.853 | 568 (8%) |
*Bron: DUO, 1 augustus 2022
Waar let de NVWA op bij een controle?
Wij controleren of de beheerder van het gebouw of de onderwijsinstelling het rookverbod op het terrein heeft ingesteld, aangeduid en gehandhaafd. Daarom letten we bij een inspectie op:
- Instellen: zijn er maatregelen getroffen die duidelijk maken dat er een rookverbod geldt, bijvoorbeeld aan de hand van fysieke en communicatieve maatregelen (rookpalen, -tegels verwijderd, rookbeleid opgenomen in de huisregels)?
- Aanduiden: is duidelijk zichtbaar gemaakt dat er een rookverbod geldt op het terrein, bijvoorbeeld via borden en tegels (bij elke ingang)?
- Handhaven: zorgt de onderwijsinstelling ervoor dat het terrein rookvrij blijft? Met andere woorden, wordt er actief opgetreden als er wordt gerookt? Of het rookverbod ook actief werd gehandhaafd door de onderwijsinstelling, controleert de inspecteur ook door zelf het terrein op gebruikstijden te observeren.
In deze periode wilden wij vooral een zo goed mogelijk beeld krijgen van de implementatie van het rookverbod per type onderwijsinstelling.
Niet goed handhaven van het rookverbod
Bij de inspecties constateerden we 8 overtredingen op het niet of onvoldoende handhaven van het rookverbod op het terrein. Voor deze overtredingen hebben we een schriftelijke waarschuwing gegeven.
Tabel 2: uitgevoerde rookcontroles op onderwijsterreinen - maart 2021 tot juli 2022
| onderwijsinstelling | aantal inspecties | aantal overtredingen niet of onvoldoende handhaven |
|---|---|---|
| Basisschool | 343 | 1 (< 1%) |
| Voortgezet onderwijs | 168 | 0 (0%) |
| Middelbaar en hoger (beroeps)onderwijs | 57 | 7 (12%) |
| - Middelbaar beroepsonderwijs | 41 | 4 |
| - Hoger beroepsonderwijs | 13 | 2 |
| - Wetenschappelijk onderwijs | 1 | 1 |
| Totaal | 568 | 8 |
Afronding op hele percentages (met uitzondering van percentages onder de waarde 2)
Niet goed aanduiden van het rookverbod
Bij onze inspecties constateerden we tekortkomingen bij het aanduiden van het rookverbod, bij:
- 45% van de basisscholen
- 20% van de voorgezet onderwijsinstellingen
- 11% van de middelbaar en hoger (beroeps)onderwijsinstellingen
Mogelijk komt dit doordat veel terreinen al rookvrij waren. Veel onderwijsinstellingen hebben hun terreinen op eigen initiatief al geheel of gedeeltelijk rookvrij gemaakt voor de inwerkingtreding van het rookverbod op 1 augustus 2020. Dat blijkt ook uit onderzoek van het Mulier Instituut (zie de rapportage 'Op weg naar rookvrije schoolterreinen' uit 2019).
Niet goed instellen van het rookverbod
De meeste onderwijsinstellingen hadden het rookverbod voldoende ingesteld. Bij 7% van de instellingen was dit nog onvoldoende.
Vervolgaanpak: risicogericht toezicht
Vanaf 2022 gaan we risicogericht toezicht houden. Bijvoorbeeld door te reageren op meldingen en door ons te richten op onderwijstypes waar de naleving achterblijft. Ook gaan we her-inspecties uitvoeren.