Jaaroverzicht inspecties Nagoya-protocol 2019-2020

Daarbij gaf het ABS-Loket Nederland een algemene presentatie en de NVWA een presentatie over handhaving. Daarna liepen we de vragenlijst samen met de instellingen door. Bijna alle benaderde bedrijven en instellingen waren aanwezig tijdens zo’n voorlichtingsbijeenkomst.

De methode van online inspecteren is goed bevallen bij de instellingen en is op dezelfde manier doorgezet bij de sector voedingsmiddelenindustrie. Tijdens de Coronacrisis waren ook de voorlichtingsbijeenkomsten online. In die periode waren er geen fysieke inspecties. Vragen of aanvullende documentatie hebben we via telefoon en e-mail afgehandeld.

Sector Publiek onderzoek

In 2019 (doorloop in 2020) heeft de NVWA de sector publiek onderzoek geïnspecteerd op de implementatie van het Nagoya Protocol. De inspecties zijn uitgevoerd bij:

• 12 universiteiten (waarvan 1 ook universitair medisch centrum)
• 1 universitair medisch centrum
• 4 hoger beroepsonderwijsinstellingen
• 6 onderzoeksinstellingen

Onderzoek is vaak het startpunt van de waardeketen waarbij genetische bronnen gebruikt worden om producten te ontwikkelen. Daarom is het belangrijk dat in de onderzoeksfase de implementatie van het Nagoya Protocol al goed geregeld is, zodat informatie ook verderop in de keten beschikbaar is en er gepast zorgvuldig kan worden gehandeld door verdere gebruikers.

Onderzoek is onderdeel van ‘gebruik’ zoals bedoeld in de ABS-Verordening en het Nagoya Protocol. Niet alle soorten onderzoek vallen daar echter onder, zoals taxonomisch of fylogenetisch onderzoek.

Op basis van de inspectieresultaten zijn geen overtredingen geconstateerd. De sector wordt later opnieuw geïnspecteerd, waarbij er ook gekeken zal worden naar het gebruik van een aantal genetische bronnen.

Universiteiten

De universiteiten waren in het algemeen niet klaar met de implementatie van het Nagoya Protocol. Ze gaven allemaal aan niet goed op de hoogte te zijn van het Nagoya Protocol, al was er bij individuen soms wel een hoog kennisniveau. De aangekondigde inspectie was vaak het startsein voor een serieuze implementatie.

De geïnspecteerde universiteiten doen onderzoek en ontwikkeling met genetische bronnen van over de hele wereld, inclusief landen die partij zijn bij het Nagoya Protocol. Veelal zijn universiteiten nog bezig met de inventarisatie van alle genetische bronnen die aanwezig zijn. Er is bij deze inspectie nog niet gekeken naar het gebruik van specifieke genetische bronnen, bijvoorbeeld op basis van een steekproef.

Naar aanleiding van de inspecties, is een aantal universiteiten een samenwerking gestart voor de ontwikkeling van een leidraad of best practice voor onderzoekers. Dit moet onderzoekers helpen zich aan het Nagoya Protocol te houden.

Hoger beroepsonderwijs

Het beeld van de implementatie bij de hogescholen is vergelijkbaar met de universiteiten, maar er is nauwelijks sprake van gebruik dat onder de werking van het Nagoya Protocol valt.

Onderzoeksinstellingen

5 onderzoeksinstellingen doen onderzoek en ontwikkeling met genetische bronnen. Eén instelling geeft aan alleen taxonomisch en fylogenetisch onderzoek te doen, wat buiten de werking van de Verordening valt.

De instellingen halen genetisch materiaal van over de hele wereld. Ze zijn nog bezig met inventarisaties van genetische bronnen in de collectie. De onderzoeksinstellingen zijn redelijk op de hoogte van het Nagoya Protocol, sommigen zelfs heel goed, maar geven aan vooral last te hebben van onduidelijkheid in de regelgeving.

Sector Voeder- en voedingsmiddelenindustrie

Er zijn 18 bedrijven geïnspecteerd. Deze bedrijven zijn zo veel mogelijk risicogericht geselecteerd. Daarbij was het criterium: ‘onderzoek en ontwikkeling met genetische bronnen uitvoeren in Nederland’.

Meer dan driekwart van de gecontroleerde bedrijven verklaart geen of nog geen gebruik te maken van dergelijke bronnen. Toch is meer dan driekwart van die bedrijven bezig met de ontwikkeling van een bedrijfsvoering die is toegerust op toekomstig gebruik van genetische bronnen onder de werking van het Nagoya Protocol. Dat impliceert dat men verwacht dit wel te gaan doen.

Overzicht scope en niveau implementatie Nagoya Protocol

Binnen scope ABS-verordening?	Bedrijven die de bedrijfsvoering  op orde hebben	Bedrijven bezig met de ontwikkeling	Bedrijven die niets geregeld hebben
Bedrijven die wel gebruik maken van materiaal binnen de scope: 3	1	2	0
Bedrijven die (nog) geen gebruik maken van materiaal binnen de scope: 14	6	5	3
Bedrijven die dit nog onderzoeken: 1	0	1	0

Het niveau van bedrijfsvoering heeft de NVWA bepaald via vragen over beleid ten aanzien van het Nagoya Protocol en of het beleid actief is overgedragen aan de medewerkers. Daarnaast of het bedrijf de administratie zodanig heeft ingericht dat genetische bronnen door het bedrijf heen gevolgd kunnen worden. En dat daarbij de juiste documenten en informatie vastgelegd wordt volgens artikel 4 van de ABS-Verordening 511/2014. Soms heeft het bedrijf de systemen al in orde, maar is men nog bezig om alle genetische bronnen te beoordelen en daarin te verwerken.

De voedingsmiddelenbedrijven gebruiken genetische bronnen voor een grote variëteit aan toepassingen. Van selectie, screening en toepassing van bacteriecultures in zuivel tot gebruik van micro-organismen voor de productie van enzymen en extracten van bijvoorbeeld planten. Daarbij worden genetische bronnen van over de hele wereld gebruikt.

Op basis van de inspectieresultaten zijn geen overtredingen geconstateerd. Wel is een aantal bedrijven geïdentificeerd welke mogelijk interessant zijn voor een toekomstige inspectie. Bijvoorbeeld omdat ze, gezien de activiteiten, waarschijnlijk materiaal zullen gebruiken dat onder het Nagoya Protocol valt, maar nog bezig zijn met de implementatie.