Inspectieresultaten export van onverwerkte dierlijke mest (VETEX) 2022
De NVWA controleert of bedrijven zich bij de export van onverwerkte dierlijke mest aan de wettelijke regels houden en over de juiste documenten beschikken. In 2022 hebben wij inspecties uitgevoerd bij 140 transporten naar het buitenland.
In het kort: klein deel sector gecontroleerd
Bij de export van onverwerkte mest (paardenmest uitgezonderd) is een gezondheidscertificaat nodig. Dit is om zoveel mogelijk te voorkomen dat dierziekten zich via de export van mest kunnen verspreiden. Tijdens onze controles kijken we vooral of er wordt voldaan aan de veterinaire voorwaarden, bijvoorbeeld het gezondheidscertificaat. De controles noemen wij ook wel VETEX. Dit is een samentrekking van Veterinaire (= dierlijke) bijproducten export. Ook mest is een dierlijk bijproduct.
Tijdens onze controles letten we ook op andere vereisten, zoals het Vervoersbewijs dierlijke meststoffen (VDM), het mestmonster en de AGR-GPS-apparatuur.
In 2022 voerden wij 140 inspecties uit. Hiervan waren er 125 akkoord: dit is een percentage van 89,3%. 15 inspecties waren niet akkoord. Op basis van deze inspecties kunnen wij geen conclusies trekken over de naleving in de sector als geheel. Er is een te klein deel van de sector geïnspecteerd.
Inspectieresultaten: vooral overtreding van regels voor transport
De Nederlandse veehouderijbedrijven produceren meer dierlijke mest dan zij in Nederland kwijt kunnen. Het mestoverschot wordt voor een belangrijk deel geëxporteerd. Voor de export van onverwerkte dierlijke mest zijn wettelijke regels. Deze staan onder andere in de Verordening dierlijke bijproducten nr. 1069/2009 en nr. 142/2011, Meststoffenwet en Besluit dierlijke producten.
De export moet van tevoren worden gemeld bij de afdeling Certificeren op Afstand (COA) van de NVWA. Op basis van de verklaringen van de exporteur geeft deze afdeling een gezondheidscertificaat af. In 2022 hebben we 15.750 van deze gezondheidscertificaten afgegeven.
Fysieke controles
Bij onze onaangekondigde inspecties controleren wij of de verklaringen van de exporteur kloppen en het gezondheidscertificaat dus terecht is afgegeven. Het gaat om een fysieke controle. Daarom kunnen we bijvoorbeeld ook checken of de mest goed is afgedekt en lekvrij wordt vervoerd.
Wij controleren via steekproeven. Soms doen we een gerichte controle, bijvoorbeeld op verzoek van de afdeling COA.
Overtredingen
Bij de 15 inspecties die niet akkoord waren, zagen we 43 overtredingen. De meeste overtredingen hadden te maken met de regels voor transport. Het Vervoersbewijs Dierlijke Meststoffen (VDM) was bijvoorbeeld niet in orde of de meststoffen waren niet op de juiste manier gewogen en/ of bemonsterd. Het gezondheidscertificaat was 5 keer niet in orde.
| Onderwerp | Aantal overtredingen |
|---|---|
| Transport (VDM, AGR-GPS, wegen en bemonsteren, exportmeldingen) | 18 |
| Administratieve verplichtingen (registratie) | 8 |
| Dierlijke bijproducten (gezondheidscertificaat, reinigen & ontsmetten, lekvrij/afgedekt, identificatie) | 17 |
| Totaal | 43 |
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Voor elke overtreding is een maatregel genomen conform ons interventiebeleid, en dan vooral het specifiek interventiebeleid Dierlijke bijproducten. In totaal hebben we 19 vervolgacties genomen (op 15 niet-akkoord inspecties). Omdat we bij een inspectie soms meerdere overtredingen zien, kunnen we per inspectie ook meerdere maatregelen opleggen.
| Vervolgacties en/of sanctiemaatregelen | Aantal |
|---|---|
| Rapport van bevindingen (RVO) | 7 |
| Rapport van bevindingen (NVWA) | 5 |
| Schriftelijke waarschuwing | 7 |
| Totaal | 19 |
VETEX-inspecties worden bestuursrechtelijk afgehandeld. Wij sturen een rapport van bevindingen naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) of naar het team bestuurlijke maatregelen (TBM) van de NVWA, die een boete kunnen opleggen. Soms geeft de inspecteur een schriftelijke waarschuwing.
Bij de controle maken we onderscheid tussen herstelbare en niet-herstelbare overtredingen. Als een overtreding niet herstelbaar is, nemen wij de gezondheidsverklaring direct in. Het intrekken van een gezondheidscertificaat gebeurt alleen bij onherstelbare overtredingen van de Verordening dierlijke bijproducten, niet bij overtredingen van de Meststoffenwet.
Vervolgaanpak
Ook in 2023 voeren wij exportcontroles uit.