Inspectieresultaten dierrechten 2022

In het kort: controle over kalenderjaren 2020 en 2021

Het systeem van dierrechten (ook wel: productierechten) voor varkens en pluimvee bestaat sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw. Met dit systeem wordt per bedrijf de omvang van de veestapel – en daarmee de omvang van de mestproductie – begrensd. In de Europese Nitraatrichtlijn zijn namelijk afspraken vastgelegd over de bescherming van grond- en oppervlaktewater tegen verontreiniging door nitraat uit agrarische bronnen. Deze richtlijn verplicht lidstaten het stikstofgebruik via dierlijke mest te beperken tot maximaal 170 kilogram per hectare per jaar. De Europese Commissie heeft aan Nederland derogatie verleend: dit betekent dat Nederland meer stikstof uit dierlijke mest mag gebruiken. Aan deze derogatie is de voorwaarde verbonden dat de mestproductie (en daarmee de productie van stikstof en fosfaat) in Nederland niet boven het niveau van 2002 mag uitkomen. De dierrechten voor varkens en pluimvee moeten hieraan bijdragen.

De controles op dierrechten kunnen wij pas na afloop van een afgesloten kalenderjaar uitvoeren. We kijken dan of de veehouders in dat jaar niet meer dieren hadden dan zij op basis van hun productierechten op het bedrijf mochten houden. Meestal controleren we 2 kalenderjaren tegelijk. In 2022 voerden we de inspecties uit over de kalenderjaren 2020 en 2021. We hebben fysiek en administratief gecontroleerd.

Onze inspecties zijn risicogericht. Dat betekent dat we vooral controleren bij bedrijven waar meer risico is op overtredingen. De risicogerichte controle zorgt ervoor dat we relatief veel overtredingen vinden. Daarom zijn deze inspectieresultaten niet representatief voor de hele sector.

Van de 22 geïnspecteerde pluimveebedrijven voldeden 19 bedrijven niet aan het stelsel van dierrechten over 1 of beide jaren. Dit is een percentage van 86%. Bij 3 bedrijven was de inspectie wel akkoord.

Van de 43 geïnspecteerde varkensbedrijven voldeden 17 bedrijven niet aan het stelsel van dierrechten over 1 of beide jaren. Dit is een percentage van 40%. Bij 26 bedrijven was de inspectie wel akkoord.

Inspectieresultaten

We hebben bedrijven geselecteerd waar vermoedelijk sprake was van een overschrijding van het op het bedrijf rustende pluimveerecht of varkensrecht. Deze selectie maakten we samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en was ook gebaseerd op bij RVO geregistreerde gegevens.

Tijdens de inspectie stelden we onder andere aan de hand van de (dier)administratie vast hoeveel varkens en pluimvee gemiddeld op jaarbasis werden gehouden op een bedrijf. Bij een overschrijding van de op het bedrijf rustende dierrechten was de controle niet-akkoord. In totaal voerden we 65 controles uit.

Resultaten controles dierrecht 2022

Selecte bedrijven	Totaal	Akkoord	Niet-akkoord
Varkens	43	26	17
Pluimvee	22	3	19
Totaal	65	29	36

36 bedrijven hadden in 2020 en/of 2021 meer dieren gehouden dan was toegestaan.

Niet-akkoord controles uitgesplitst per kalenderjaar

Controleresultaten varkens- of pluimveerecht	Niet-akkoord
Varkensrecht 2020	11
Varkensrecht 2021	10
Pluimveerecht 2020	15
Pluimveerecht 2021	12

Hoe hebben wij gehandhaafd?

Een overtreding van het dierrecht valt onder het strafrecht. Wij hebben 27 processen-verbaal opgemaakt en deze aan het Openbaar Ministerie overhandigd. Bij een proces-verbaal wordt standaard een berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel bijgevoegd. Bij een veroordeling kan dit wederrechtelijk verkregen voordeel worden ontnomen.

 9 keer hebben we een schriftelijke waarschuwing gegeven.

Maatregelen dierrecht

Maatregelen	Aantal
Varkensrecht schriftelijke waarschuwing	6
Varkensrecht Proces-verbaal	11
Pluimveerecht schriftelijke waarschuwing	3
Pluimveerecht Proces-verbaal	16
Totaal	36

Vervolgaanpak

De resultaten van deze controles kunnen invloed hebben op toekomstige controles. Denk bijvoorbeeld aan het toepassen van nieuwe selectievoorwaarden bij het risicogericht handhaven.