Inspectieresultaten welzijn varkens 2021
De NVWA voert jaarlijks inspecties uit om de huisvesting en verzorging van varkens te controleren. Dat doen we op basis van de voorschriften uit de Wet dieren en het Besluit houders van dieren. Hierin staan de regels voor het houden, huisvesten en verzorgen van varkens.
Samenvatting
In 2021 hebben de inspecteurs van de NVWA 113 inspecties van het welzijn van varkens uitgevoerd. Dit betrof 94 inspecties van varkenshouderijbedrijven en 19 inspecties van hobbymatig gehouden varkens. Daarnaast zijn nog 42 herinspecties uitgevoerd.
Op de varkenshouderijbedrijven waren 44 inspecties akkoord en 50 inspecties niet akkoord. De meest voorkomende overtreding had betrekking op hokverrijking.
NVWA inspectie van het welzijn van varkens
Bij een inspectie op een varkenshouderij let de inspecteur van de NVWA op diverse zaken. Hebben de dieren voldoende ruimte? Worden zieke of gewonde dieren goed verzorgd? Is er voldoende hokverrijking voor de varkens zodat ze hun soorteigen gedrag kunnen uitoefenen? Is er permanent water beschikbaar? En voldoen de roostervloeren aan de voorschriften? De inspecteur van de NVWA controleert of de huisvesting en de verzorging van de varkens voldoet aan de regels van de Wet dieren en het Besluit houders van dieren.
Inspectieresultaten varkenshouderijbedrijven
In 2021 zijn 113 inspecties en 42 herinspecties naar het welzijn van varkens uitgevoerd. Bij 94 van de 113 inspecties is het welzijn van varkens op varkenshouderijbedrijven gecontroleerd. Bij de overige 19 inspecties ging het om meldingen over hobbymatig gehouden varkens.
Van de 94 inspecties op varkenshouderijbedrijven zijn 33 inspecties aselect uitgevoerd als onderdeel van het project naleefmeting 2021. Er zijn minder inspecties aselect uitgevoerd dan vooraf gepland in het project. Van de 94 inspecties op varkenshouderijbedrijven zijn 38 inspecties naar aanleiding van meldingen uitgevoerd en 23 inspecties waren gecombineerd met een andere inspectie of op initiatief van de inspecteur.
Inspectieresultaten varkenshouderijbedrijven (per UBN) in 2021
| inspecties in 2021 | aantal akkoord | aantal niet akkoord | totaal |
|---|---|---|---|
| Project 2021 | 27 | 6 | 33 |
| Meldingen | 10 | 28 | 38 |
| Overige* | 7 | 16 | 23 |
| Totaal | 44 | 50 | 94 |
* overige inspecties zoals inspecties op initiatief van de inspecteur of andere inspecties die werden gecombineerd met een inspectie van het welzijn van de aanwezige varkens.
Inspectiebevindingen op varkenshouderijbedrijven
Op een bedrijf kunnen één of meerdere overtredingen worden vastgesteld. Op een bedrijf waar meerdere overtredingen van de welzijnsregels worden vastgesteld, is het welzijn van de varkens doorgaans meer in het geding. In onderstaande tabel staan de meest voorkomende overtredingen bij varkenshouderijbedrijven, verdeeld naar inspecties die voor het project 2021 zijn uitgevoerd en naar aanleiding van meldingen/overige inspecties.
De meest voorkomende overtreding betreft de hokverrijking. Bij 34 inspecties is geconstateerd dat het hokverrijkingsmateriaal dat werd verstrekt niet volledig voldeed aan alle 9 criteria van goede hokverrijking. Aandachtspunt is ook dat bij 9 inspecties is vastgesteld dat de maximale spleetbreedte in (een deel van) de roostervloer voor vleesvarkens niet akkoord was. In stallen die zijn gebouwd na 1 juli 2018 geldt de maximale spleetbreedte van 18 mm bij vleesvarkens. In stallen die eerder zijn gebouwd en waarvan de vloeren nadien niet zijn verbouwd of vervangen, mag de maximale spleetbreedte 20 mm zijn.
Meest voorkomende overtredingen bij varkenshouderijbedrijven (per UBN) in 2021
| overtreden voorschrift | project | meldingen/overige | totaal |
|---|---|---|---|
| Hokverrijking | 5 | 29 | 34 |
| Vleesvarkens: spleetbreedte roosterbalken (20 mm) | 2 | 7 | 9 |
| Stalinrichting; schone ruimte, rusten, zien | 0 | 5 | 5 |
| Ziek dier niet afgezonderd in passend onderkomen | 0 | 5 | 5 |
| Scherpe randen of uitsteeksels in de stal | 1 | 3 | 4 |
| Luchtkwaliteit | 1 | 3 | 4 |
| Permanente beschikking voldoende vers water | 1 | 3 | 4 |
| Onthouden van de nodige verzorging | 0 | 4 | 4 |
| Lichtintensiteit 40 lux | 1 | 3 | 4 |
| Vloeren veroorzaken geen pijn of letsel | 1 | 3 | 4 |
| Verzorging ziek of gewond dier | 0 | 4 | 4 |
| Bijhouden register verstrekte medische zorg | 1 | 3 | 4 |
Uit analyse van de vastgestelde overtredingen blijkt dat op 32 van de 50 bedrijven één overtreding van de welzijnsvoorschriften is geconstateerd. Hiervan hadden 20 overtredingen betrekking op alleen hokverrijking en 12 op een ander welzijnsvoorschrift. In totaal waren er 34 inspecties waarbij de hokverrijking niet akkoord was. Dit betekent dus dat er 14 inspecties waren waarbij naast de hokverrijking ook nog een ander welzijnsvoorschrift niet akkoord was.
Hokverrijking
Goede hokverrijking is belangrijk voor het welzijn van varkens omdat het ervoor zorgt dat het varken zijn soorteigen gedrag kan uitoefenen. Daarnaast is het verstrekken van voldoende hokverrijking één van de beheersmaatregelen om het risico op staartbijten te voorkomen.
Tijdens inspecties let de inspecteur van de NVWA er op of het materiaal permanent voldoet aan 9 eigenschappen. Het materiaal moet veilig zijn. Ook moet het materiaal de volgende eigenschappen hebben: eetbaar, kauwbaar, wroetbaar en afbreekbaar. Verder moet het materiaal vernieuwend, bereikbaar, beschikbaar en schoon zijn.
Inspectieresultaten hokverrijking
In 2021 is op 94 varkenshouderijbedrijven gecontroleerd of de hokverrijking voldeed aan de voorschriften. Bij 60 inspecties was de hokverrijking akkoord. Bij 34 inspecties voldeed het verstrekte materiaal niet aan de voorschriften.
Op 11 van de 34 bedrijven waren alleen vleesvarkens aanwezig. De overige 23 bedrijven waren met name vermeerderingsbedrijven. Op deze bedrijven werd de niet naleving betreffende het hokverrijkingsmateriaal bij één of meerdere diercategorieën geconstateerd. Bij 6 van deze 34 inspecties betrof het locaties van dezelfde varkenshouder. Bij de overige 28 inspecties betrof het locaties van 28 verschillende varkenshouders.
De meest voorkomende materiaaleigenschappen waaraan de hokverrijking niet voldeed waren wroetbaar en eetbaar. Ook was het materiaal in een aantal gevallen niet vernieuwend, afbreekbaar en kauwbaar. In onderstaande tabel staan de missende materiaaleigenschappen met daarbij hoe vaak dit is geconstateerd. Bij de meeste bedrijven miste een combinatie van materiaaleigenschappen. Zo werd op 26 bedrijven vastgesteld dat het materiaal zowel niet wroetbaar als niet eetbaar was. Er waren 3 bedrijven waar is geconstateerd dat het materiaal zowel niet schoon en veilig was als niet beschikbaar en bereikbaar.
| missende materiaaleigenschappen hokverrijkingsmateriaal | aantal |
|---|---|
| Wroetbaar | 30 |
| Eetbaar | 27 |
| Vernieuwend | 16 |
| Afbreekbaar | 13 |
| Kauwbaar | 8 |
| Bereikbaar | 5 |
| Beschikbaar | 4 |
| Schoon | 3 |
| Veilig | 3 |
Interventies op varkenshouderijbedrijven
Als een inspectie niet akkoord is, kan de inspecteur een schriftelijke waarschuwing, een rapport van bevindingen of een proces-verbaal opmaken; de zogeheten interventies. Een rapport van bevindingen kan resulteren in een bestuurlijke boete. Een proces-verbaal wordt ingediend bij het Openbaar Ministerie, waarna de zaak strafrechtelijk kan worden afgedaan. Een bestuurlijke boete of proces-verbaal kunnen beiden gecombineerd worden met een interventie in de vorm van een herstelmaatregel, zoals een last onder dwangsom. Het totaal aantal opgemaakte interventies kan daarom hoger liggen dan het aantal niet akkoord inspecties. In onderstaande tabel staan de interventies bij de 50 varkensbedrijven waar een overtreding is vastgesteld.
Interventies varkenshouderijbedrijven in 2021
| interventie | aantal |
|---|---|
| Schriftelijke waarschuwing | 28 |
| Rapport van bevindingen | 25 |
| Proces-verbaal | 3 |
| Totaal | 56 |
Inspectieresultaten hobbymatig gehouden varkens
Door de NVWA zijn 19 inspecties na een melding over hobbymatig gehouden varkens uitgevoerd. Hiervan zijn 14 inspecties als akkoord afgedaan en waren 5 inspecties niet akkoord. Onder andere was sprake van huisvesting in een te nat weiland en scherpe randen of uitsteeksels in de stal. Dit leidde in alle 5 de gevallen tot een schriftelijke waarschuwing.
Herinspecties in 2021
In 2021 zijn 42 herinspecties uitgevoerd. Deze herinspecties zijn uitgevoerd omdat bij een eerdere inspectie overtredingen zijn vastgesteld. De eerdere inspectie kan zijn gedaan in 2021, maar ook al in 2020. De herinspecties hadden betrekking op diverse onderwerpen. Bijna een kwart van de herinspecties ging over de hokverrijking.
Op 33 bedrijven is 1 herinspectie gedaan in 2021. Bij 3 van hen betrof het een digitale herinspectie, op afstand en op basis van foto's waarbij de resultaten akkoord waren. Van de overige 30 herinspecties waren er 25 akkoord en 5 niet akkoord. Bij deze 5 inspecties zijn rapporten van bevindingen opgemaakt en nieuwe herinspecties aangezegd.
Drie varkenshouders zijn 2 keer bezocht voor een herinspectie. Bij deze varkenshouders was de 2e herinspectie akkoord. 1 varkenshouder heeft 3 herinspecties gehad in 2021. Bij deze varkenshouder was de 3e herinspectie akkoord.