Inspectieresultaten naleefbeeld varkensrechten 2021
In 2021 heeft de NVWA inspecties uitgevoerd om inzicht te krijgen in het naleefbeeld van varkensrechten.
Door de jaren heen heeft de NVWA op het onderdeel 'dierrechten' hoofdzakelijk risicogerichte inspecties uitgevoerd. Bij deze inspecties constateren we relatief veel afwijkingen op het onderdeel 'varkensrechten'. Omdat deze controles gericht zijn op een bepaald risicoaspect (waarbij een beperkt aantal ondernemers in beeld komen) kan de uitkomst niet gezien worden als een beeld voor de gehele populatie.
Om inzicht te krijgen in een naleefbeeld van de gehele doelgroep zijn er controles uitgevoerd op basis van een aselecte steekproef (2019-2021).
Samenvatting
Van de 119 bedrijven die we in 2019 inspecteerden op varkensrechten, zijn 109 bedrijven akkoord bevonden. Dit is een naleefpercentage van 92%. Van 118 bedrijven is de dieradministratie 2019 gecontroleerd. Daarvan zijn 116 bedrijven akkoord bevonden, wat resulteert in een naleefpercentage van 98%. De dieradministratie 2020 is bij 109 bedrijven gecontroleerd en bij 107 bedrijven akkoord bevonden; eveneens een naleefpercentage van 98%.
Inspectieresultaten
Het hoofddoel van deze inspecties is om zicht te krijgen op de naleving van varkensrechten in 2019 op bedrijven waar varkens zijn gehouden. Het subdoel is controleren of de dieradministratie tijdig, volledig en naar waarheid is bijgehouden in 2019 en 2020 op bedrijven waar varkens zijn gehouden.
Dit naleefbeeld hebben we verkregen door 119 aselecte varkensbedrijven te inspecteren op deze onderdelen.
Varkensrechten 2019
Van de 119 uitgevoerde inspecties in 2019 was op 109 bedrijven de inspectie op varkensrechten akkoord. Het nalevingspercentage komt daarmee op 92%.
Dieradministratie 2019
Op 118 bedrijven hebben we de dieradministratie 2019 gecontroleerd in samenhang met de varkensrechten 2019. Op 116 bedrijven was de administratie akkoord en op 2 bedrijven werd een afwijking vastgesteld. Dit resulteert in nalevingspercentage van 98%.
Dieradministratie 2020
De dieradministratie 2020 hebben we op 109 bedrijven – een lager aantal – gecontroleerd, omdat op enkele bedrijven in 2020 geen varkens werden gehouden. Op 2 bedrijven werd vastgesteld dat de dieradministratie niet juist werd bijgehouden. Dit geeft eveneens een nalevingspercentage van 98%.
Tabel 1: Resultaten fysieke controles naleefbeeld varkensrechten 2021 (peildatum 25-10-2021)
| inspectie | aantal varkensbedrijven | akkoord | niet-akkoord | naleefpercentage |
|---|---|---|---|---|
| Varkensrechten 2019 | 119 | 109 | 10 | 92% |
| Dieradministratie 2019 | 118 | 116 | 2 | 98% |
| Dieradministratie 2020 | 109 | 107 | 2 | 98% |
Methode
Om een naleefbeeld varkensrechten en dieradministratie te krijgen, hebben we een kwantitatieve meting uitgevoerd. We hebben een aselecte steekproef genomen uit de bedrijven die varkens hebben gehouden in 2019. Op deze bedrijven hebben we een inspectie uitgevoerd op het varkensrecht 2019, waarbij ook de dieradministratie 2019 en 2020 is gecontroleerd.
Om te bepalen of een bedrijf tot de doelgroep behoort, hebben we de volgende uitgangspunten gehanteerd:
- Het bedrijf heeft 1 of meerdere UBN('s) (uniek bedrijfsnummer)
- Het bedrijf heeft in 2019 varkens aan- en/of afgevoerd (bron I&R (Identificatie en Registratie))
Op basis van deze criteria is de omvang van de doelgroep 4.086 bedrijven. Hieruit hebben we een aselecte steekproef genomen, wat ertoe leidt dat de resultaten van de gecontroleerde bedrijven geëxtrapoleerd kunnen worden naar de totale varkenshouderij.
Minder controles dan gepland
Oorspronkelijk waren er 150 inspecties gepland in plaats van 119. Vanwege capaciteitsproblemen, COVID-19 en een noodzakelijke her prioritering van mestprojecten hebben we 31 van de 150 geplande inspecties niet uitgevoerd. Dit betekent dat van de aselect getrokken steekproef 31 van de 150 bedrijven niet zijn gecontroleerd. Deze 31 bedrijven zaten willekeurig verspreid over de steekproef.
Maatregelen
Voor elke overtreding is een maatregel genomen volgens het interventiebeleid en de afspraken met het Openbaar Ministerie (OM) (strafrechtelijke handhaving) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (bestuurlijke afhandeling).
Van de 10 geconstateerde overtredingen van het varkensrecht 2019 zijn er 4 afgedaan met een proces-verbaal en 6 met een schriftelijke waarschuwing.
Bij de processen-verbaal wordt standaard een berekening van het wederrechtelijk verkregen voordeel opgemaakt. Deze zaken worden door het OM afgehandeld.
Tabel 2: Maatregelen naleefbeeld varkensrecht 2021 (peildatum 21-04-2022)
| maatregelen | varkensrecht 2019 | dieradministratie 2019 | dieradministratie 2020 | totaal |
|---|---|---|---|---|
| Schriftelijke waarschuwing | 6 | - | - | 6 |
| Proces-verbaal | 4 | 1 | 1 | 6 |
| Rapport van bevindingen | - | 1 | 1 | 2 |
| Eindtotaal | 10 | 2 | 2 | 14 |
Wettelijk kader
De mestwetgeving kent sinds de jaren '80 van de vorige eeuw een systeem van productierechten voor varkens (en pluimvee), waarmee per bedrijf de omvang van de veestapel – en daarmee de omvang van de mestproductie – wordt begrensd. In de Europese Nitraatrichtlijn zijn afspraken vastgelegd over de bescherming van grond- en oppervlaktewater tegen verontreiniging door nitraat uit agrarische bronnen. Deze richtlijn verplicht lidstaten het stikstofgebruik via dierlijke mest te beperken tot maximaal 170 kilogram per hectare per jaar.
De Europese Commissie heeft aan Nederland hiervoor derogatie verleend. Aan deze derogatie is de voorwaarde verbonden dat de mestproductie in Nederland – in termen van stikstof en fosfaat – het niveau van 2002 niet mag overstijgen, het zogenaamde mestproductieplafond. De dierrechten, ook wel productierechten en voor varkens varkensrechten genoemd, moeten hieraan bijdragen. Meer informatie over de actuele situatie derogatie vindt u op de pagina Mest gebruiken en uitrijden (derogatie).
Vervolgaanpak
De resultaten van deze controles kunnen invloed hebben op toekomstige controles. Daarbij kan gedacht worden aan het toepassen van nieuwe risico's bij de selectievoorwaarden.