Fytosanitair inspectieprogramma

Met derde landen worden alle niet EU-lidstaten bedoeld, waarbij het gaat om schadelijke organismen die door de betreffende landen als quarantaineorganismen zijn aangemerkt (derdelandeneisen). Hiertoe kunnen ook organismen behoren die in Nederland gevestigd zijn en hier geen quarantainestatus hebben.

Het is essentieel de aanwezigheid van schadelijke organismen bijtijds vast te stellen. Alleen zo kan vestiging en opbouw van nieuwe populaties worden voorkomen en wordt verhinderd dat schadelijke organismen met plantaardige producten verder worden verspreid. Organismen die op natuurlijke wijze kunnen binnenkomen hebben daarin ook een aandeel, maar dit is relatief gering. Het is vooral de kwaliteit van werken in plantaardige productie- en handelsketens die het risico van introductie en verspreiding van schadelijke organismen bepaalt. In het Nederlandse fytosanitaire bestel voeren de NVWA en de verschillende keuringsdiensten inspecties uit in alle schakels van de plantaardige productieketens.

Import

De 1^e schakel is de import van planten en plantaardige producten uit andere landen dan EU-lidstaten. Deze kunnen in het land van herkomst besmet zijn met schadelijke organismen. Deze besmettingen zijn niet altijd direct te zien. Daarom wordt op de bedrijven het gebruik van planten en plantaardige producten in de 1^e weken na import gecontroleerd op de latent aanwezige besmettingen die tot ontwikkeling zijn gekomen en zichtbaar zijn geworden.

Teelt en handel

De 2^e schakel is de teelt en handel. Hier gaat het om uitgangsmateriaal, planten bestemd voor de consument en groene ruimte, snijbloemen, groenten, fruit, verpakkingshout en overige plantaardige producten uit Nederland en EU-lidstaten. Uitgangsmateriaal wordt gebruikt door telers, in Nederland, andere EU-lidstaten of derde landen. Als uitgangsmateriaal is besmet met schadelijke organismen, dan kunnen deze organismen via de handel worden verspreid waardoor zich ergens anders nieuwe populaties kunnen vestigen. De controle op uitgangsmateriaal is daarom uitermate belangrijk en dit is binnen de EU geregeld met het plantenpaspoortsysteem.

(Re)export

De 3^e schakel is de export of re-export (doorvoer) van planten en plantaardige producten naar landen buiten de EU. Schadelijke organismen op een bedrijf of in de omgeving daarvan kunnen in een partij terechtkomen, waardoor schadelijke organismen naar derde landen zouden kunnen worden verspreid. De Nederlandse overheid heeft de internationale plicht om de garantie af te geven dat plantaardige producten op het moment van export voldoen aan de fytosanitaire eisen van het land van bestemming en vrij zijn van schadelijke organismen. Als blijkt dat het plantaardige product in het land van bestemming niet voldoet aan de eisen, dan wordt het product afgekeurd en vernietigd of teruggezonden en ontvangt Nederland een notificatie.