Inspectieresultaten dierenwelzijn gezelschapsdieren 2022

In het kort

We voerden vooral inspecties uit naar aanleiding van meldingen. In 2022 kwamen er in totaal 3.621 meldingen binnen over gezelschapsdieren. Dit was een grote stijging ten opzichte van het jaar 2021, toen we 1.519 meldingen ontvingen. De stijging in het aantal meldingen is te verklaren door de oorlog tussen Oekraïne en Rusland, waardoor er ontheemden met hun hond en/of kat naar Nederland zijn gekomen.

Over honden en katten uit Oekraïne en Rusland ontvingen wij vooral meldingen van dierenartsen die ontheemden in hun praktijk hadden gezien. In het belang van de dier- en volksgezondheid hebben wij voorrang gegeven aan deze meldingen boven andere meldingen. Dieren uit Oekraïne en Rusland kunnen namelijk rabiës (hondsdolheid) bij zich dragen, en deze ziekte is dodelijk voor mens en dier. We voerden 549 inspecties uit om te controleren of honden en katten uit Oekraïne en Rusland aan de invoereisen voldeden en bijvoorbeeld waren gevaccineerd tegen rabiës.

Daarnaast voerden we de volgende inspecties uit in 2022:

• inspecties op handel in honden en katten uit landen met een hoog risico op rabiës
  Er kwamen niet alleen honden en katten uit Oekraïne en Rusland, maar ook uit andere landen met een (hoog) risico op rabiës naar Nederland. Soms rechtstreeks met hun nieuwe eigenaar, soms via een handelaar of stichting. Wij controleerden of deze dieren aan de invoereisen voldoen. Bijvoorbeeld of ze waren gevaccineerd tegen rabiës. De meeste meldingen over deze dieren ontvingen we via dierenartsen. Naar aanleiding van deze meldingen hebben we 104 inspecties uitgevoerd.
• inspecties op dierenwelzijn
  We voerden 29 inspecties uit op het welzijn van huisdieren. Tijdens de inspecties keken we bijvoorbeeld naar verzorging en huisvesting. We bezochten onder meer asielen, opvanglocaties en fokkers.
• internettoezicht op fokkerij
  Binnen het project ‘Internettoezicht fokkerijen’ keken we naar kattenrassen waarmee niet gefokt mag worden, zoals de Scottish Fold en Bambino Sphynx. We benaderden fokkers die kittens van deze rassen aanboden via internet. In totaal stuurden we 334 brieven om fokkers te wijzen op het fokverbod.
• herinspecties
  Herinspecties vinden plaats als tijdens een eerdere inspectie een overtreding is geconstateerd. In 2022 voerden we 7 van deze hercontroles uit naar aanleiding van uiteenlopende overtredingen. Deze inspecties zijn uitgevoerd bij verschillende typen houders.

Inspecties bij huisdieren uit Oekraïne en Rusland vanwege risico op rabiës

In maart 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit. Veel mensen zijn gevlucht voor het geweld en de onveiligheid, en namen daarbij vaak hun huisdieren met zich mee. Ook in Nederland zijn ontheemden met hun huisdieren terechtgekomen.

Normaal gelden er strenge eisen voor de invoer van huisdieren uit Oekraïne en Rusland, omdat in deze landen rabiës (hondsdolheid) voorkomt. Vanwege de noodsituatie in Oekraïne heeft de EU de lidstaten gevraagd om flexibel om te gaan met de invoereisen voor huisdieren uit Oekraïne. Daarop heeft Nederland de eisen versoepeld. De versoepeling van de eisen geldt alleen voor huisdieren die samen met hun oorspronkelijke eigenaar zijn gevlucht en vanuit Oekraïne en Rusland naar Europa reizen.

Door de versoepeling is er mogelijk een risico voor de volksgezondheid. De dieren kunnen rabiës bij zich dragen. Dit geldt vooral voor honden, katten en fretten. Daarom moeten eigenaren zich aan een aantal regels houden, zoals zo snel mogelijk een dierenarts bezoeken bij binnenkomst in Nederland en het dier in thuisquarantaine houden.

Controles

Vanaf de start van de oorlog tot het einde van het jaar hebben we 549 inspecties uitgevoerd om te controleren of de dieren aan de versoepelde invoereisen voldeden. Bij de inspecties letten we op:

• de aanwezigheid van een chip ter identificatie
• geldige rabiësvaccinatie

Ook controleerden we of het dier in thuisquarantaine werd gehouden. We voerden deze inspecties grotendeels fysiek uit. Een aantal inspecties deden we op afstand, via de telefoon.

Ons toezicht werd bemoeilijkt door tussentijdse overplaatsingen van ontheemden tussen verschillende opvanglocaties. We onderhielden nauw contact met partijen die ondersteuning bieden aan ontheemden, om ervoor te zorgen dat de meegebrachte dieren alsnog aan de eisen konden voldoen.

Maatregelen

Als onze inspecteurs dieren aantroffen die niet aan de eisen voldeden, dan zetten zij direct in op herstel. De eigenaren hebben de opdracht gekregen om hun dier zo snel mogelijk aan de eisen te laten voldoen. Deze dieren hoefden niet in officiële afzondering (quarantaine) geplaatst te worden, maar mochten in thuisquarantaine.

Tot op heden is er in Nederland nog geen rabiës geconstateerd bij huisdieren.

Inspecties op handel in huisdieren (hoog-risico rabiës)

In Nederland worden regelmatig honden en katten verhandeld die afkomstig zijn uit een land met een hoog risico op rabiës. Wij controleren onder meer of deze dieren conform de geldende EU-wet- en regelgeving geïmporteerd zijn.

In 2022 hebben we 104 inspecties uitgevoerd die betrekking hadden op dieren afkomstig uit een hoog-risico land. De inspecties waren naar aanleiding van meldingen die vooral van dierenartsen kwamen. Hierbij was sprake van een verdenking van illegale invoer uit landen waar rabiës nog veel voorkomt, zoals Polen, Roemenië, Marokko of uit andere delen van de wereld.

Resultaten

Van de 104 inspecties waren 13 inspecties akkoord en 91 niet akkoord. In onderstaande tabel staat hoeveel inspecties er zijn uitgevoerd per type houder. De houder is in veel gevallen niet dezelfde persoon of organisatie die het dier heeft geïmporteerd en is dus niet automatisch de overtreder.

type houder	totaal aantal inspecties	akkoord	niet akkoord
Asiel	2	-	2
Pension	2	2	-
Stichting	2	1	1
Handelaren	6	-	6
Particulier	92	10	82

We zagen verschillende overtredingen. Bijvoorbeeld:

• De chip en/of rabiësvaccinatie ontbrak.
• Er waren geen of onjuiste gezondheidscertificaten aanwezig bij het dier.

Maatregelen

Dieren die niet aan de eisen voldeden zijn tijdelijk in officiële afzondering (quarantaine) geplaatst. Na deze periode zijn de dieren gelegaliseerd en is er geen risico meer op rabiës.

Inspecties dierenwelzijn

In 2022 hebben we 29 inspecties uitgevoerd op het welzijn van gezelschapsdieren, bijvoorbeeld naar aanleiding van meldingen. Deze inspecties vonden onder meer plaats bij fokkerijen en asielen. Ook voerden we in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) inspecties uit bij opvanglocaties. Tijdens de inspecties controleerden we bijvoorbeeld op:

• welzijn van de dieren
• huisvesting
• juiste identificatie en registratie van honden
• administratie
• bezit van een vakbekwaamheidsbewijs

Resultaten

Van de 29 inspecties waren er 17 akkoord en 12 niet akkoord. We zagen onder meer de volgende overtredingen:

• De verblijven waren vuil.
• Er werd gefokt met extreem kortsnuitige honden.
• De beheerder had geen bewijs van vakbekwaamheid.
• De registratie in het identificatie- en registratiesysteem van RVO was niet op orde.
• De administratie werd niet goed bijgehouden.
• Diergeneesmiddelen waren vrij toegankelijk.

Maatregelen

Voor de overtredingen hebben wij een maatregel opgelegd volgens ons interventiebeleid. Het ging om:

• 3 mondelinge mededelingen
• 4 schriftelijke waarschuwingen
• 1 bestuurlijke maatregel
• 4 processen-verbaal, deze worden ingediend bij het Openbaar Ministerie

Internettoezicht op fokkerij

De regels voor fokkerij gelden voor iedereen die fokt met huisdieren, ook voor particulieren die eenmalig een nestje hebben. Binnen het project Internettoezicht lag in 2022 de focus op fokkers van katten'rassen' waarmee niet gefokt mag worden, zoals de Scottish Fold (kruisingen) en Bambino Sphynx. Fokkers die met kittens van dit soort katten adverteerden op Marktplaats kregen een naleefbrief. Hierin wordt uitgelegd waarom er met dit type katten niet gefokt mag worden. In 2022 hebben we 334 naleefbrieven verstuurd.

Herinspecties

Van de 7 herinspecties waren er 2 akkoord en 5 niet akkoord. Voor de niet-akkoord inspecties hebben wij een maatregel opgelegd volgens ons interventiebeleid. Het ging om:

• 1 schriftelijke waarschuwing
• 3 rapporten van bevindingen
• 1 proces-verbaal

Vervolgaanpak

Ook in 2023 blijven wij toezicht houden op de eisen voor welzijn en gezondheid van huisdieren. Meldingen die gaan over (illegale) import van dieren uit landen met een hoog risico voor rabiës, blijven prioriteit. Daarnaast blijven we ons focussen op fokkers en handelaren. In het kader van internettoezicht op fokkerij wordt een schriftelijke waarschuwing verstuurd naar aanbieders die in overtreding zijn. Ook wordt in 2023 extra aandacht besteed aan communicatie over de gevaren van rabiës, met als doel de alertheid onder de dierenartsen en het kennisniveau van burgers te verhogen.

Meer informatie

Meer informatie over huisdieren invoeren, welzijnseisen en illegale hondenhandel vindt u op de pagina Honden en katten.

Meer informatie over de werkwijze van de NVWA bij welzijnsinspecties huisdieren, de wetgeving en maatregelen vindt u op de pagina Rol NVWA bij dierenwelzijn.

Regelgeving over dierenwelzijn bij huisdieren staat in de Wet dieren, het Besluit houders van dieren, de Regeling houders van dieren en de Animal Health Regulation (Vo. 429/2016). De voorschriften gaan onder andere over huisvesting, vaccinaties, identificatie en registratie (I&R) en bedrijfsadministratie.