Inspectieresultaten Alcoholwet 2022-2023
Vanaf juli 2022 tot juli 2023 voerde de NVWA 328 inspecties uit bij verkooppunten van alcohol. We controleerden of de verkopers zich aan de regels van de Alcoholwet hielden.
In het kort
Per 1 juli 2021 is de Drank- en Horecawet veranderd in de Alcoholwet. Sindsdien gelden er nieuwe regels bij de verkoop van alcoholhoudende dranken aan consumenten. Deze nieuwe regels dragen bij aan de doelstelling uit het Nationaal preventieakkoord om voor 2040 het problematisch alcoholgebruik in Nederland terug te dringen, en in het bijzonder het alcoholgebruik bij jongeren. De regels helpen bijvoorbeeld om ongewenste koopprikkels en online aankopen door jongeren te voorkomen.
De NVWA houdt toezicht op de regels uit de Alcoholwet. De periode juli 2022-juli 2023 was het 2e jaar dat we dit deden. Tijdens onze inspecties controleerden we of de verkopers zich aan de volgende regels uit de Alcoholwet hielden:
- verbod op het geven van kortingen van meer dan 25% (prijsacties)
Bij 105 inspecties controleerden we op prijsacties. 27 inspecties waren niet akkoord. Dit is een percentage van 26%. - regels rond de leeftijdsgrens bij verkoop op afstand
De leeftijdsgrens voor het kopen van alcoholhoudende drank is 18 jaar. Daarom moet de verkoper de leeftijd van de klant controleren. Bij online verkoop zijn hier speciale regels voor. Bij 223 inspecties controleerden we of deze regels werden nageleefd. Bij 86 inspecties was dat niet het geval. Dit is een percentage van 39%. - verkoopbeperking voor online slijterijen
Bij 14 inspecties controleerden we ook of de verkopers zich aan de verkoopbeperking voor online slijterijen hielden. We zagen 2 overtredingen. Er werden andere producten verkocht dan is toegestaan.
Inspectieresultaten: controles bij verschillende verkooppunten
In 2022 en 2023 voerden we inspecties uit bij verschillende verkooppunten:
- levensmiddelenwinkels, zoals supermarkten
- drankhandels: verkooppunten die alleen of in overwegende mate alcoholhoudende drank verkopen, zoals slijterijen, wijnhandels en bierhandels
- overige winkels, zoals avondwinkels, bierkoeriers, online cadeauwinkels, online platforms waar eten en drinken wordt aangeboden
Prijsacties
We controleerden of verkopers zich hielden aan het verbod op kortingen hoger dan 25%, zogenaamde prijsacties. Het is niet alleen verboden om zo’n prijsvoordeel te geven, maar ook om te vermelden of zelfs maar de indruk te wekken dat er meer dan 25% korting wordt gegeven. Dit verbod geldt voor fysieke verkooppunten en ook bij verkoop op afstand (zoals online verkoop).
We voerden 105 inspecties uit op prijsacties. Dit deden we bij verkooppunten die hun producten zowel fysiek als online of alleen online aanbieden. Wij hebben gebruik gemaakt van specifieke software om online geautomatiseerd te zoeken naar alcoholverkooppunten die prijsacties voerden.
Het grootste deel van de inspecties voerden we online (digitaal) uit. Want ook van verkooppunten die zowel fysiek als online opereren, zijn de prijsvoordelen vaak al online te vinden. Voor wat betreft de online verkooppunten keken we naar online verkopers die in Nederland gevestigd zijn én naar online verkopers die in het buitenland gevestigd zijn, maar hun alcoholhoudende dranken in Nederland aanboden of verstrekten.
| Soort verkooppunt | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Levensmiddelenwinkels | 38 | 12 | 32% |
| Drankhandels | 56 | 11 | 20% |
| Overige | 11 | 4 | 36% |
| Totaal | 105 | 27 | 26% |
| Soort levensmiddelenwinkel | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Ketensupermarkt | 33 | 10 | 30% |
| Supermarkt overig | 5 | 2 | 40% |
| Totaal | 38 | 12 | 32% |
| Soort drankhandel | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Slijterij | 12 | 1 | 8% |
| Wijnhandel | 26 | 4 | 15% |
| Bierhandel | 14 | 3 | 21% |
| Drankhandel divers | 4 | 3 | 75% |
| Totaal | 56 | 11 | 20% |
Leeftijdsgrens bij verkoop op afstand
De leeftijdsgrens voor het kopen van alcoholhoudende drank is 18 jaar. Bij iedere aankoop van alcoholhoudende drank moet de verkoper de leeftijd van de klant controleren. Bij verkoop op afstand kan dit via een leeftijdsverificatiesysteem. De eisen voor het leeftijdsverificatiesysteem staan in het Alcoholbesluit. Het moet uit 3 onderdelen bestaan:
- de vraag naar de leeftijd van de koper
- de mogelijkheid voor de koper om actief zijn leeftijd door te geven
- de vermelding dat de leeftijd gecontroleerd wordt bij de bezorging
Ook moet de verkoper van alcohol op afstand beschrijven hoe hij de leeftijdscontrole bij levering van de bestelling waarborgt en hoe de leeftijdscontrole in de praktijk wordt uitgevoerd. Dit document heet de ‘geborgde werkwijze’.
223 inspecties waren gericht op het toezicht op de leeftijdgrens bij verkoop op afstand. We controleerden online verkooppunten. Bij 86 inspecties constateerden we een overtreding. Bij 20 online verkooppunten was helemaal geen leeftijdsverificatie aanwezig. In de andere 66 gevallen bevatte het leeftijdsverificatiesysteem nog onvolkomenheden.
| Soort verkooppunt | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Levensmiddelenwinkels | 17 | 4 | 24% |
| Drankhandels | 168 | 71 | 42% |
| Overige | 38 | 11 | 29% |
| Totaal | 223 | 86 | 39% |
| Soort levensmiddelenwinkel | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Ketensupermarkt | 8 | 3 | 38% |
| Supermarkt overig | 8 | 1 | 11% |
| Totaal | 17 | 4 | 24% |
| Soort drankhandel | Aantal inspecties | Aantal overtredingen | Percentage overtredingen |
|---|---|---|---|
| Slijterij | 42 | 16 | 38% |
| Wijnhandel | 47 | 18 | 38% |
| Bierhandel | 64 | 28 | 44% |
| Drankhandel divers | 15 | 9 | 60% |
| Totaal | 168 | 71 | 42% |
Verkoopbeperking voor online slijterijen
Online slijterijen kunnen naast zwak alcoholhoudende dranken ook sterk alcoholhoudende dranken aanbieden. De verkoper moet dan wel in het bezit te zijn van een slijterijvergunning. Ook geldt er dan een verkoopbeperking. De verkoper mag geen andere producten en diensten verkopen dan alcoholhoudende dranken, alcoholvrije dranken en aan het slijtersbedrijf gerelateerde producten en diensten (zoals kurkentrekkers, glazen en wijnkoelers)
De controles op de verkoopbeperking vormden een aanvulling op inspecties die om een andere reden werden uitgevoerd. In totaal is er bij 14 verkooppunten gecontroleerd op de verkoopbeperking. We constateerden 2 overtredingen.
Werd er tijdens een inspectie geconstateerd dat er geen vergunning aanwezig was om een online slijterij te exploiteren? Dan schakelden wij de gemeente in. Deze vergunningen vallen onder het toezicht van de gemeente.
Hoe hebben wij gehandhaafd?
Wij handhaven volgens ons interventiebeleid. In het Specifiek interventiebeleid Alcoholwet (SPEC29) staat welke interventie wij kunnen opleggen: we kunnen bijvoorbeeld een officiële waarschuwing geven of een boete opleggen. Welke interventie wij opleggen is afhankelijk van de ernst van de overtreding en van eventuele eerdere overtredingen door de verkoper.
Prijsacties
Wij hebben een boete opgelegd aan de 27 bedrijven met een prijsactie. De boetes voor dit soort overtredingen bedragen minimaal € 1.360 of € 2.720 (afhankelijk van het aantal werknemers). Bij recidive (herhaalde overtredingen) kan het boetebedrag worden verdubbeld.
Leeftijdgrens bij verkoop op afstand
Wij hebben een boete opgelegd aan de 20 verkooppunten die geen leeftijdsverificatiesysteem hadden. De 66 verkooppunten met een gebrekkig leeftijdsverificatiesysteem kregen een officiële waarschuwing.
Verkoopbeperking voor online slijterijen
Bij 2 verkooppunten werden andere producten werden verkocht dan is toegestaan. Deze bedrijven hebben een officiële waarschuwing gekregen.
Communicatie over regels van de Alcoholwet
De inspectieresultaten laten zien dat de regels uit de Alcoholwet niet goed worden nageleefd. Daarom hebben we in mei 2023 een flyer verzonden naar ondernemers die alcohol op afstand verkopen. Hiermee wilden we ondernemers wijzen op de geldende regels en controles van de NVWA.
Vervolgaanpak: nieuwe inspectiemethode
In 2024 blijven we risicogerichte inspecties uitvoeren bij de verschillende alcoholverkooppunten. Ook voeren we herinspecties uit bij verkooppunten die eerder in overtreding waren. Daarnaast houden we specifiek toezicht op alcoholverkooppunten die mogelijk populair zijn onder jongeren.
Ook zetten we in op een nieuwe inspectiemethode, waarbij testaankopen worden gedaan. Met deze methode kunnen we beter controleren of de geborgde werkwijze wordt nageleefd en of er geen alcoholhoudende drank wordt afgeleverd aan jongeren.