Inspectieresultaten onafhankelijke monstername 2021
De NVWA heeft in 2021 controles uitgevoerd op onafhankelijke monstername (OMN).
Samenvatting
Het aantal inspecties is na een jaar met beperkingen in verband met de coronamaatregelen weer terug op het niveau van eerdere jaren. De naleving van de voorwaarden voor de uitvoering van de bemonsteringen lijkt goed op orde te zijn. Op basis van onderstaande cijfers kan gesteld worden dat in 98% van de door inspecteurs bijgewoonde gevallen, de wetgeving is nageleefd. De bevonden overtredingen hebben allemaal betrekking op administratieve formaliteiten bij het melden van de bemonsteringen.
Deze conclusie heeft geen betrekking op de naleving door leveranciers en intermediairs van de verplichting om alle dikke fractie met onafhankelijke monstername af te voeren.
Onafhankelijke monstername
Om fraude met monsters van dikke fractie te verminderen en daarmee de handhaving van de meststoffenregelgeving te versterken, worden deze monsters niet meer door de vervoerders zelf genomen, maar door onafhankelijke monsternemers van een geaccrediteerde én erkende organisatie.
Binnen deze systematiek worden de monsters per vooraf bij de NVWA aangemelde vracht genomen. Daarnaast is er sinds eind 2019 voor mestverwerkers die een vaste samenstelling (kwaliteit) van hun dikke fractie garanderen, ook de mogelijkheid om – in plaats van iedere vooraf aangemelde vracht te laten bemonsteren – steekproefsgewijs te laten bemonsteren. Voor meer informatie zie de website van het kwaliteitssysteem Fertigarant. Er zijn momenteel (peildatum 22-04-2022) 13 deelnemers aan Fertigarant (+3 ten opzichte van 2020).
De monsternemende organisatie meldt namens en op verzoek van de leverancier dagelijks aan de NVWA de planning voor de volgende werkdag van de bedrijfsbezoeken voor het nemen van monsters (datum, tijdvlak, locatie, et cetera). De toezichthouders van de NVWA kijken vooral of de onafhankelijkheid gewaarborgd is en of er overeenkomstig het bemonsteringsprotocol gewerkt wordt. De toezichthouders zijn mede aanwezig ter ondersteuning van het onafhankelijk kunnen werken door de monsternemers.
Inspectieresultaten
In 2021 zijn er 170 fysieke controles uitgevoerd waarbij de onafhankelijke monstername is bijgewoond of waarin anderszins op de naleving van de voorwaarden is gecontroleerd. Daarvan hebben er 43 plaatsgevonden bij deelnemers aan Fertigarant. Het overgrote deel van de 170 inspecties heeft plaatsgevonden bij bemonsteringen tijdens het laden van de vracht (114). De meeste van de inspecties (125) hebben plaatsgevonden in gebieden die vallen onder Gebiedsgericht Handhaven Mest (GGH Mest): Oost-Brabant/Limburg (97), Veluwe (22) en Twente (6).
De bijwoningen hebben bij alle 3 de monsternemende organisaties plaatsgevonden en inmiddels (2022) zijn er 2 nieuwe organisaties gecertificeerd.
Van de 170 inspecties zijn er 4 niet-akkoord bevonden (tabel 1).
Tabel 1: Controleresultaten OMN 2021 (peildatum 22-04-2022)
| fysieke controles 2021 | aantal |
|---|---|
| Akkoord | 166 |
| Niet-akkoord | 4 |
| Totaal | 170 |
Maatregelen
De 4 niet-akkoorden zijn met rapporten van bevindingen naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) verzonden. RVO handelt deze rapporten verder bestuursrechtelijk af (tabel 2).
Daarnaast zijn 4 renseigneringen gedaan aan KIWA (de certificerende instelling) en/of de Raad voor Accreditatie. Dit zijn inspectiebevindingen waarbij een afwijking is vastgesteld die niet zwaar genoeg is om bestuursrechtelijk te sanctioneren, maar die wel een ondermijning van het systeem betreft waarvoor de aandacht van de certificerende en/of accrediterende instelling gevraagd wordt (tabel 2).
Tabel 2: Maatregelen (peildatum 22-04-2022)
| maatregel | aantal |
|---|---|
| Bevindingen niet-akkoord aan RVO | 4 |
| Melding bemonstering | 4 |
Wettelijk kader
In de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet (Urm) staat dat vaste mestmonsters bestaande uit dikke fractie per 1 oktober 2017 alleen nog mogen worden genomen door onafhankelijke monsternemers van een geaccrediteerde en erkende organisatie en niet meer door vervoerders zelf. Dikke fractie is vaste mest die bestaat uit koek na mestscheiding van varkens- en rundermest (mc 13 en 43) of een mengsel waarin deze koek van varkens- en/of rundermest zit. Voor andere mest geldt deze regeling (nog) niet.
Zo'n monster is niet alleen representatief omdat het bestaat uit deelmonsters die handmatig en evenredig verspreid over de vracht zijn genomen, maar ook omdat het door een onafhankelijke en onpartijdige monsternemer is genomen.