Advies van BuRO over de mogelijke opkomst van de geaderde stekelhoren
Tref voorbereidingen voor de komst van de geaderde stekelhoren (Rapana venosa) naar gebieden met veel schelpdieren. En doe onderzoek om inzicht te krijgen in de mogelijke consequenties van deze roofslak voor Nederlandse schelpdierpopulaties. Dit advies geeft bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) aan het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.
Aanleiding
Er zijn sterke aanwijzingen dat de geaderde stekelhoren (Rapana venosa), een beruchte predator van schelpdieren, zich in de Noordzee kan voortplanten. De introductie van deze roofslak heeft onder andere in de Zwarte Zee geleid tot een zeer sterke afname van commercieel gekweekte schelpdieren en tot lokale vernietiging van schelpdierbanken. In 2005 werd de geaderde stekelhoren voor het eerst in de Noordzee aangetroffen en sindsdien is deze incidenteel waargenomen. De soort leek zich hier niet te kunnen voortplanten en daarmee geen risico te vormen voor Nederlandse schelpdierpopulaties. In 2024 zijn er echter drie clusters met eikapsels gevonden die op een wrak in de Noordzee waren afgezet. Dit is een sterke aanwijzing dat de geaderde stekelhoren zich inmiddels wel in de Noordzee kan voortplanten en mogelijk schade aan de Nederlandse schelpdierpopulaties toe kan gaan brengen.
Advies van BuRO
Omdat de geaderde stekelhoren grote schade kan toebrengen aan schelpdierpopulaties en de gevolgen voor Nederland onbekend zijn, adviseert BuRO:
- Tref voorbereidingen voor de komst van deze roofslak naar gebieden met veel schelpdieren, bijvoorbeeld door:
- de aanwezigheid en vestiging van de geaderde stekelhoren in gebieden met veel schelpdierpopulaties te onderzoeken en deze te blijven monitoren;
- mogelijkheden te onderzoeken om vestiging tegen te gaan en schade te beperken, zoals het inzetten van vangmethoden in combinatie met een snelle respons bij eventuele vondsten;
- de schelpdiersector te informeren over de mogelijke komst van deze slak en de gevolgen daarvan, hen te vragen om gevangen slakken aan land te brengen en te melden via waarneming.nl, en om bij transporten van schelpdieren en schelpresten alert te zijn op de aanwezigheid van deze slak, zodat de verspreiding niet onbedoeld wordt versneld.
- Verkrijg inzicht in de mogelijke consequenties voor Nederlandse schelpdierpopulaties, door onderzoek te doen naar de mate van voortplanting in de Noordzee en de overige Nederlandse kustwateren, met name bij het wrak waar de eikapsels gevonden zijn en bij andere plaatsen met hard substraat in de omgeving.